Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

www.ziyouz.com
 
кутубхонаси
 
20
PARMENID 
(Taxminan miloddan avvalgi 540 yilda tug‘ilgan. Vafot etgan sanasi noma’lum) 
 
Yunon faylasufi Parmenid janubiy Italiyada istiqomat qiluvchi aslzoda, boy-badavlat 
xonadonda dunyoga keldi. U faylasuf Ksenofan va Pifagorning izdoshi Aminiydan saboq 
olgan. 
 
* * * 
Hamma narsaning asosida ikki ibtido — olov va yer yotadi. 
 
* * * 
Yo‘qlikning mavjudligi haqidagi fikr xatodir. 
 
* * * 
Borliq mushtarak, uzluksiz, yaxlit, bo‘linmas va bir jinsli voqelikdir. 
 
* * * 
Yo‘q narsalarning borligini hech qachon isbotlab bo‘lmaydi. Tadqiqotning bu yo‘lidan fikringizni 
qaytaring. Chunki yo‘qlikni na anglab va na ifodalab bo‘ladi. Yo‘qlik yetib bo‘lmas voqelikdir. 
 
* * * 
Ko‘pincha: «Biz o‘z kamchiliklarimizni ko‘ramiz», — deyishadi. Shunday savol tug‘iladi: qanday qilib 
nimanidir emas, aynan kamchilikni ko‘rish mumkin? Kamchilik so‘zi yo‘q narsani ifodalaydi. Axir, 
mohiyatan, bu so‘z mavjud bo‘lmagan narsani yoki nomavjudlikning o‘zini anglatadi-ku! 
Aslida yo‘q narsani qanday ko‘rish mumkin?! Demak, ko‘rayotganlarimiz biz uchun ko‘rinmish 
sifatida kam, yetarli emas. Biz ko‘proq yoki boshqacharoq ko‘rishni, ya’ni muayyan narsada mavjud 
bo‘lmasa-da, boshqa bir narsada bor bo‘lgan nimanidir ko‘rishni xohlaymiz. 
Demak, qat’iy qilib aytganda, biz nafaqat ko‘rmaymiz — axir «nomavjudlik»ni qanday ko‘rish 
mumkin — balki ko‘rganlarimiz bilan kelisha olmaymiz. 
 
* * * 
Qarama-qarshilik haqiqatga nomuvofiqdir. 
 
* * * 
Na o‘tmish va na kelajak mavjud. Chunki o‘tmish endilikda yo‘q, kelajak esa hali yetib kelmagan. 
 
* * * 
Bema’ni ma’ruzalarga quloq osma. 
 
* * * 
Parmenid Suqrot bilan uchrashib, ko‘p suhbatda bo‘lgan. Bir kuni u yosh Suqrotga shunday 
maslahat beradi: 
— Fikrlashga intilish maqtovga juda loyiq ishdir. Ammo sen ko‘pchilik quruq safsata, deb 
hisoblaydigan fikrlar ustida bosh qotirishga intil! Aks holda, haqiqatni qo‘ldan boy berib qo‘yasan. 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf