|
Nazorat savollari.
1. Aholi salomatligi uchun ovqatlanishning ahamiyati.
2. Oqilona ovqatlanish haqida tushuncha va unga bo’lgan gigiyenik talablar.
3. Ovqatlanishning fiziologik me’yorlariga gigiyenik ta’rif.
4. Alimentar kasalliklar haqida tushuncha va uning tasnifi.
5. Ovqatdan zaharlanishlar. Ularning profilaktikasi.
6. Ovqatdan zaharlanishlarning oldini olish masalalari.
7. Ovqatdan zaharlanish o’choqlarida UASh taktikasi.
109
III BOB
DAVOLASH-PROFILAKTIK MUASSASALARI GIGIYENASI
3.1. Davolash-profilaktika muassasalari qurilishining gigiyenik asoslari
Zamonaviy kasalxona haqiqatan ham loyihalashtirishning eng murakkab
ob’ektlariga kiritiladi, chunki u ko’p komponentli injenerlik majmuasi bo’lib, u
turli davolash va davolash-tashhis bo’limlari, shuningdek ma’muriy va xo’jalik-
maishiy ahamiyatga molik bo’lgan binolardan tarkib topgan.
Davolash-profilaktika muassasalari oldida turgan vazifalar deyarli
o’zgarmagan. Bemorga o’z vaqtida yuqori malakali tibbiy yordam ko’rsatish va
eng muvofiq davolovchi-himoyalovchi tartibni yaratish faqatgina bu muassasalarni
rejalashtirish va jihozlashga bo’lgan sanitar-gigiyenik talablarga qat’iy rioya
qqilish orqaligina erishishi mumkin.
Davolash-profilaktika muassasalarining arxitektura-rejalashtiruvchi yechimi
kasalxona ichi infektsiyalarining oldini olishda muhim ahamiyat kasb etadi, ular
davolash komplekslarida kasallik qo’zg’atuvchilarining tarqalishini kamaytirish
yoki oldini olishga qaratilgan.
Kasalxona gigiyenasi davolash-profilaktika muassasalarini joylashtirish,
loyihalashtirish sanitar-texnik ta’minoti bo’yicha me’yor va talablarni ishlab
chiqadi. Uning maqsadi bemorlar uchun eng muvofiq shart-sharoitlar yaratish,
samarali davolash jarayonlarini olish borish va tibbiy xodimlar uchun muvofiq
mehnat sharoitlarini yaratishdir.
O’zbekiston Respublikasida turli davolash-profilaktikaa muuassasalari
mavjud, ular turli vazifalar va qat’iy belgilangan fugktsiyalarni amalga oshiradilar.
Ularga quyidagilar kiradi:
- Kasalxona muassasalari (turli quvvatga ega bo’lgan kasalxonalar va markazlar);
- Dispanserlar (silga qarshi, teri-tanosil, onkologik, psixonevrologik v.b.)
- Ambulator-poliklinika muassasalari (shahar, tuman, stomatologik poliklinikalar,
tibbiy-sanitariya qismlari va b.);
110
- Onalik va bolalikni muhofaza qilish muassasalari (tug’ruqxonalar, komplekslar,
mehribonlik uylari va b.);
- Sanator-kurort muassasalari;
- Tez tibbiy yordam muassasalari;
- Sanitariya-epidemiyaga qarshi muassasalar (DSENM, dezinfektsiya
stantsiyalar, o’ta xavfli karantin infektsiyalarga qarshi kurash markazi.
Aholiga davolash-profilaktika yordam ko’rsatish tizimida statsionar yordam
ko’rsatish muhim o’rin egallaydi.
Aholiga tibbiy yordam ko’rsatishni yaxshilash zamonaviy yuqori sifatli
tibbiy va injenerlik jihozlari bilan jihozlangan, tarkibida markazlashgan davolash-
tashhislash va yordamchi xizmatlar, barcha tibbiy-texnologik va sanitar-gigiyenik
talablarga javob beradigan ko’p profilli va ixtisoslashtirilgan kasalxonalarda olib
borishni taqozo etadi.
Kasalxona aholiga na faqat statsionar davolash xizmatini ko’rsatadi, balki
ixtisosliklar bo’yicha maslahatlarni amalga oshiradi va profilaktik chora-tadbirlar
o’tkazadi. Yirik kasalxonalar (viloyat, respublika miqyosidagi) shuningdek
tashkiliy-metodik ishlarni olib boradilar.
Kasalxonalar yuqori malakali va ixtisoslashtirilgan davolash faoliyati bilan
birgalikda kasalliklarning qaytalanishini oldini olish, davolashning samarasini
hisobga olgan holda profilaktik nazoratni tashkillashtiradi, mehnatga layoqatligini
ekspertiza qilish bo’yicha, bemorlarning sog’lig`ini tiklashga qaratilgan davolash
va bemorlarni oddiy hayotga qaytarish bo’yicha tadbirlarni amalga oshiradi.
Kasalxonalar viloyat (respublika), shahar, markaziy, tuman qishloq va
uchastka turlariga bo’linadi. Kasalxonalar ko’p profilli turli ixtisoslashtirilgan
bo’limlarda va ixtisoslashtirilgan (bir profilli - yuqumlik kasalliklar, sil kasalliklari
va ruhiy kasalliklar va b.) kasalxonalarga bo’linadi. 2000 yildan tez tibbiy yordam
ko’rsatish kasalxonasi tashkil etilgan.
111
Kasalxonalarni joylashtirish, loyihalashtirish va sanitar-texnik obodonlashtirish
bo’yicha gigiynik talablarni ishlab chiqishda 2 ta asosiy vaziyatni inobatga olish
lozim.
- Bemorlar uchun statsionarda eng maqbul sharoitlarni yaratish, davolovchi-
himoyalovchi tartibni ta’minlash, kasalxona ichi infetsiyalarining tarqalishining
oldini olish va atrof muhitning nomuvofiq ta’sirini (shovqin, atmosfera havosidagi
toksik moddalar va b.) yo’qotishga qaratilgan tadbirlarni olib borish;
- Kasalxona muassasalari tibbiy xodimlar uchun ishlab chiqarish muhiti bo’lib, u
yerda ionlantiruvchi nurlanishlar, rentgen nurlari, lazer, ultratovush, O’YuCh-
maydon, turli dori vositalari, anestetiklar va boshqalar qo’llaniladi.
Tibbiy xodimlarning ishi o’ziga xos bo’lib, u yuqori darajada asab-ruhiy
zo’riqish, tungi navbatchilik, ekstremal vaziyatlar va boshqalar bilan ta’riflanadi.
Bu xususiyatlarni hisobga olgan holda eng maqbul mehnat sharoitlarini yaratish,
kasb kasalliklarning oldini olish muhimdir.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
