F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”



Download 6,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet267/304
Sana01.01.2022
Hajmi6,66 Mb.
#304701
1   ...   263   264   265   266   267   268   269   270   ...   304
Bog'liq
Гигиена.Тиббий экология 5.01.2019

Dozimetrik nazorat 

Dozimetrik  nazorat    DSENM  radiatsion  xavfsizlik  xizmati  vakillari, 

shuningdek,  obyektlarning  o’zidagi  radiatsion  xavfsizlik  uchun  mas’ul  shaxslar 

(radiatsion  xavfsizlik  xizmati  —  RXX)  tomonidan  amalga  oshiriladi.  Oldinga 

qo’yilgan  vazifalar  va  obyekt  toifasini  hisobga  olgan  holda  dozimetrik  nazorat 

quyidagicha amalga oshiriladi: 

Umumiy  dozimetrik  nazorat.  Uning  asosiy  maqsadi  statsionar  muhofaza 

to’siqlari  (himoya  ekranlari,  pardalar,  devorlar,  pollar,  shiftlar)  sifatining 

baholashdir. Bu baholanish ionlantiruvchi nurlanish manbalari bilan ishlash paytida 

xodimlarning  ish  joylaridagi,  shuningdek,  qo’shni  xonalardagi  ekspozitsion 

energiyani o’lchash bilan amalga oshiriladi. 

Umumiy dozimetrik nazorat rentgenometr (DRG-05M, DRG-107 MS, DKR-

1103A va hokazo) qurilmalari yordamida amalga oshiriladi (9.1.4,5,6-rasmlar).  



 

517 


 

                

 

         9.1.4-rasm. DRG-05M                                 9.1.5-rasm. Mini-dozimetr 



 

 

 



9.1.6-rasm.  “DKR-1103A  DKR-1103A  X-ray  dosimeter”  rentgen  nurlanish 

dozimetrining to’liq to’plami. 

Radiatsion  vaziyatni  tezkor  baholash  uchun  (shu  jumladan,  maishiy 

sharoitda) nurlanishni  aniqlash  va nurlanish dozasi  energiyasini  baholash  tovushli 

signal  va  raqamli  tablo  yordamida  amalga  oshiriladigan  indikatorga  o’xshash 

uskunalardan  foydalanish  mumkin.  Bunaqangi  turdagi  dozimetrlar  sirasiga  DKS, 

“Bella”, RM-1710 va boshqalar kiradi (9.1.7-rasm). 

 



 

518 


 

                       

 

                       9.1.7-rasm. DKS dozimetr-signalizatori.  



Individual (shaxsiy) dozimetrik nazorat 

Individual dozimetrik nazoratning asosiy maqsadi professional xodimlardagi 

tashqi  ionlantiruvchi  nurlanishning  barcha  turlaridan  bo’lgan  individual  dozali 

yuklamani aniqlashdan iboratdir (A toifasi). 

Ommaviy individual dozimetrik nazoratda ko’pincha individual fotonazorat 

(IFK]  va  termolyuminestsentli  dozimetrik  (TLD)  usullardan  foydalaniladi  (9.1.8-

rasm).  

 

9.1.8-rasm. TLD. 



 

Individual  fotonazorat  rentgen  va  gamma-nurlanishlarning  individual 

dozalari,  shuningdek,  beta-zarrachalar  va  neytronlar  hisobiga  nurlanishlar 

dozalarini qayd etish uchun qo’llaniladi. 

Radiometrik nazorat 



 

519 


 

Dori  vositalari  radioaktivligini  o’lchash  radiometrlar  yordamida  amalga 

oshiriladi.  Radiometrlar  alohida  yadro  zarrachalari  va  kvantlar  nurlanishlarini 

hisoblash uchun mo’ljallangan. 

Turli  radiometrlarning  asosiy  tuzilishi  bir  xil  bo’ladi.  Asbob  2ta  asosiy  — 

qabul  qiluvchi  va  qayd  etuvchi  qismlardan  iborat  bo’ladi  (9.1.9-rasm).  Qabul 

qiluvchi qism Geyger-Myuller hisoblagichi, stsintillyatsion qistirma (pristavka) va 

boshqalar  bo’lishi  mumkin.  Qayd  etuvchi  qism  schetchikka  ishchi  kuchlanish 

berilishini va hisoblagichdan kelayotgan impulslar qayd etilishini ta’minlaydi. Shu 

bilan  birga  har  bir  asbob  uchun  o’z  o’lchov  chegaralari  va  konstruktiv  o’ziga 

xosliklar  mavjud,  shu  sababli  ham  asbobni 

tanlash  va  unda  ishlash  asbobning  vazifasi, 

nomi  va  asbob  boshqaruvchi  barcha 

elementlarning  vazifasi,  shuningdek,  unda 

ishlash  tartibi  ko’rsatilgan  yo’riqnomalarga 

qat’iyan  rioya  qilgan  holda  amalga 

oshirilishi kerak.  

9.1.9-rasm. “Alfarad” radon radiometri. 

 


Download 6,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   263   264   265   266   267   268   269   270   ...   304




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish