F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”


tinch holatda                              ish faolyati              dam olish



Download 6,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet160/304
Sana01.01.2022
Hajmi6,66 Mb.
#304701
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   304
Bog'liq
Гигиена.Тиббий экология 5.01.2019

tinch holatda                              ish faolyati              dam olish

  

6.5.1-rasm. 

Ish qobiliyatni tiklanish sxemasi (Kuchma V.R.)  

Agar  dam  faqat  1  faza  bilan  chegaralansa,  ya’ni  ish  qobiliyatni  tiklanishi 

bilan,  u  holda  kutilgan  natijaga  olib  kelmaydi.  Yangi  yuklama  juda  kichik 

bo’lganda  ham  tezda  ish  qobiliyat  pasaygan  holatga  qaytaradi.Dam  olish  uchun 

nafaqat  funktsional  darajani  tiklanishi  uchun  emas,  balki  bunda  erishilgan 

organizmni funktsiya holatini mustahkamlash uchun ham kerak bo’lgan vaqt zarur 

hisoblanadi.  Shu  sababli  dam  olish  davomiyligi  funktsiyani  pasayish  darajasi, 

harakteri va bajarilayotgan ish intensivligiga bog’liq bo’lishi kerak. 



Umumta’lim muassalarida o’quv jarayonini tashkillashtirish gigiyenik asoslari  

Maktablarda  bolalar  va  o’smirlarni  o’qitishni  tashkillashtirish  asosiy 

gigiyenik  talablarga  (asoslarga)  muvofiq  amalga  oshirilishi  kerak,  qaysiki  rioya 

qilinishi turg’un ish qobiliyat davrini uzaytiradi, toliqish va o’ta toliqishni yuzaga 

kelishini orqaga suradi. 

 Maktabda o’qitishni tashkillashtirishni gigiyenik asoslari: 



 

286 


 

•  o’quv yuklamani bolalar va o’smirlarni yoshga oid va individual xususiyatlariga 

mos kelishi; 

•   Zamonaviy  maktablarda  o’quv  jarayonni  ilmiy  asoslangan  holda 

tashkillashtirish; 

•  o’qitishning optimal sharoitlarini yaratish. 

 

O’quv yuklamani bolalar va o’smirlarni yoshga oid va individual xususiyatlariga 

mos kelish asoslari.  

Bola  organizmiga  o’qitish  uchun  muhim  bo’lgan  a’zo  va  funktsional 

tizimlarini  rivojlanganligini  tugallanmaganligi  xosligi  hisoblanadi.  Avvalom  bor 

markaziy  asab  tizimi,  ko’ruv,  eshitish  analizatorlariga  taalluqli.  O’qitish  bilan 

bog’liq  aqliy  faoliyat  bolalar  uchun  eng  qiyin  hisoblanadi.  Bolalarda  bosh  miya 

po’stlog’i  asab  hujayralari  yanada  nisbatan  past  funktsional  imkonlarga  ega,  shu 

sababli katta aqliy yuklamalar ularni kuchsizlanishiga olib keladi. Bundan tashqari 

muvaffaqiyatli  o’qitish  uchun  miya  po’stlog’ida  qo’zg’alishni  turg’un 

kontsentratsiyasini  mavjudligi  zarur  ayniqsa  kichik  yoshdagi  bolalarda  asab 

jarayonlarini  muvofiqlashmaganligi, 



nisbatan  kuchsiz

 

faol  ichki  tormozlanishda 



qo’zg’alishni  ustun  turishi

  xos  hisoblanadi.  Aynan  bu  bilan  dars  vaqtida  diqqat 

e’tiborni jamlash va saqlab qolish bilan belgilanadi. 

Maktab  o’quvchilariga  ortiqcha  yuklamani  yo’qotish  uchun,  o’quv 

dasturlarini, o’qitish uslublarini va dars berishni mukammallashtirishdan tashqari, 

maktab  amaliyotiga  ilmiy  asoslangan  o’quv  yuklamani  joriy  etish  zarur. 



O’quv 

faoliyat  gigiyenasida  mos  holda  yuklama  kattaligi,  uni  mazmuni,  hajmi  va  o’quv 

jarayonini tashkillashtirish me’yorlashtiriladi va reglamenti ishlab chiqiladi.

  

O’quv  yuklamani  ruhiy  gigiyenik  baholashda  asosiy  kriteriyasi  –  bu  uni 



o’quvchilarni  har  bir  yosh  bosqichida  o’quvchilar  organizmi  funktsional 

imkonlariga mos kelishi. 

To’g’ri tashkillashtirilgash o’qitish jarayoni nafaqat, mustahkam bilim olish 

imkonini  beribgina  qolmay,  balki  o’quvchilarni  yaxshi  o’sish  va  rivojlanishiga 




 

287 


 

ularni salomatligini mustahkamlashga ham ko’mak bo’lishi kerak. O’quv jarayonin 

tashkillashtirilishini  bolalar  va  o’smirlarni  ish  qobiliyatini  o’zgarishini  fiziologik 

printsiplarini hisobga olib tuzish kerak. (Kuchma V.R.) 




Download 6,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   304




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish