Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Adabiyotlar
1. Avloniy A. Tanlangan asarlar. 2 jildlik. 2-jild. Toshkent, “Ma’naviyat”, 1998, 55-b.
2. Umarova M., Hamroqulova X., Tojiboyeva R. O‘qish kitobi. 3-sinf uchun darslik. Toshkent, 
“O‘zbekiston”, 2012. –B.12-13.

---

170
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
БОШЛАНҒИЧ ТАЪЛИМНИ ФАНЛАРАРО ИНТЕГРАЦИЯЛАШ ТЕХНОЛОГИЯСИ
Салохитдинова Наврўза Муродулла қизи
Термиз давлат университети,
«Бошланғич таълим» кафедраси стажёр ўқитувчиси,
Салоҳиддинова Зумрад Муродуллаевна
5-умумтаълим мактаби бошланғич синф ўқитувчиси
Тел.: [phone]
е-mail: [e-mail]
Аннотация.
Мақолада бошланғич таълимни интеграциялаш зарурияти, таълим жара-
ёнида фанлараро боғланиш, ўқувчиларнинг ўзлаштирган билим кўникма ва малакаларни 
фанлараро алоқадорликда амалга ошириш, интеграциялаш технологияси орқали фанлар 
ўртасида таркибий боғланишни мустаҳкамлаш, уларни умумлаштириш, ўқувчи-ёшларнннг 
табиат ва жамият ўртасидаги яхлит тасаввурларни янада бойитиш, Шунингдек, бошланғич 
таълимни интеграциялаш мазмуни замонавий таълим технологияларидан фойдаланиб баён 
қилинган.
Ключевые слова: 
интеграция, таълим, фанлараро алоқадорлик, ўқув фанлари, тизим, 
интегратив ёндашув, ўқитиш, интеграциялаш, бошланғич синф, технология.
Таълим тизимидаги глобал муаммолардан бири ўқув фанларини интеграциялаш ва 
табақалаштириш ҳисобланади. Интеграциялаш муаммосини ҳал этиш таълим муассасалари 
ўқув жараёнида замонавий таълим технологияларидан самарали фойдаланиш билан бевосита 
боғлиқ. Мазкур жараённи тўғри ташкил этиш ўқитиш самарадорлигини оширибгина 
қолмасдан, ўқитишнинг лойиҳавий яратувчанлик модели асосини таъминлайди. 
Бинобарин, бошланғич мактабларда ўқитиш ва тарбиялаш интеграцияси муаммолари 
назарий ва амалий жиҳатдан ҳозирги замон нуқтаи назардан жуда муҳим бўлиб, янги 
ижтимоий талаблар асосида янада долзарблик касб этади. Бугунги кунда фан ривожи ва 
ишлаб чиқаришдаги улкан ўзгаришлар туфайли келиб чиқаётган талаблар мактаб таълими 
олдига янги вазифаларни қўймоқда. Ҳозирги замон илм бериш тизими юқори даражада 
фан асосларини ўрнатишга, тафаккури ривожланган, оламни бир бутунликда англашга ва 
тасаввур этишга, теварак атрофда бўлаётган воқеаларни тўғри англашга, уларни моҳиятини 
англаб оладиган ёшларни тарбиялашга йўналтирилган.
Ахборотлар кўламининг кун сайин ўсиши, ўқувчиларга бериладиган билимлар 
ҳажмининг кўпайишига, мутахассисликлар бўйича ўқитиладиган фанлар миқдорининг 
ошишига сабаб бўлмоқда. Бу ўз навбатида ўқувчиларга психологик жиҳатдан зўриқишга, 
уларнинг бу фанларга бўлган қизиқишларини сусайишига ҳамда билимларни ўзлаштириш 
даражасининг пасайишига олиб келмоқда. 
Таълим муассасасининг мақсад ва вазифаларидан келиб чиққан ҳолда муайян фаннинг
ички ва ташқи алоқаларини ўрганиш, унинг бошқа фанларга тадбиқини таъминлаш 
ўқувчининг нафақат билиш доирасини кенгайтиради, балки унга атроф - муҳит ҳақида 
тўлароқ маълумотга эга бўлиши, дунёқарашининг шаклланиши, шунингдек, мавжуд 
билимларини амалиётга қўллай олишига имконият яратади. 
Педагогик луғатларда «Фанлараро алоқалар» тушунчаси ўқув дастурларининг ўзаро 
мослашуви сифатида таърифланади [1]. Таълим жараёнидаги фанлараро алоқадорлик 
ўқувчиларнинг ўқув-билиш фаолиятини фаоллаштиради. Бунда, ўқувчи ўз фаоллигини 
таниш фан билимларини мавжуд бўлган номаълум муносабатларни излашга ёки аниқ 
ўрнатилган фанлараро алоқалар асосида янги тушунчаларни шакллантиришга сафарбар 
этади. Фанлараро алоқаларни ўзлаштиришдаги тажриба натижасида олинган билимларга 
интилиш фаоллиги кузатилади. Фанлараро алоқадорлик ҳар бир ўқув фани учун махсус 
бўлган билим ва кўникмалар орасидаги алоқадорликларга ва турли фанлар учун умумий 
бўлган билим, кўникма ва малакалар орасидаги алоқадорликларга бўлиниши мумкин. 
Фанлараро алоқадорлик билим ва кўникмаларни ўзлаштириш соҳасида ҳам, ижодий 
фаолият ва борлиқдаги ўзлаштириладиган объектларга ҳиссий-қадриятли муносабатни 
шакллантиришда ҳам ўрнатилиши лозим. Фанлараро алоқадорлик ўқув - тарбия жараёнининг 
барча таркибий элементлари (мазмун, шакл, усул ва воситалари) ни яхлит бир тизимга 

---

171