Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Innovatsiya
(in-“lik”, novus- “yangi”) yangilik kiritish, yangi degan 
ma’noni anglatadi.
Ta’lim sohasi - mamlakatimizda birinchilardan bo‘lib faol innovatsion harakatni boshladi. 
Ma’lum bosqichda XX asr oxirlarida bunday harakatlar yo‘lga qo‘yilgan edi. Masalan, A.G. Rivin 
va V.K. Dyachenko tomonidan o‘qitishning jamoaviy o‘qitish, D.B. Elkonin, V.V. Davidov, L.V. 
Zankovlar tomonidan ilgari surilgan rivojlantiruvchi innovatsion ta’lim to‘g‘risidagi qarashlar o‘z 
vaqtida ma’lum ahamiyat kasb etdi. Shu bilan birga boshqa innovatsion ta’lim texnologiyalari: 
dialektik o‘qitish usullari, o‘qitishning individual yo‘nalishi, everestik o‘qitish, dialog madaniyati, 
o‘z-o‘zini refleksiya va boshqalarni keltirish mumkin. 
Hech kimga sir emaski, ta’lim berishda ilg‘or pedagogik texnologiyalarining zamonaviy o‘quv- 
uslubiy majmualarini yaratish va o‘quv-tarbiya jarayonini didaktik jihatdan ta’minlash umumiy 
o‘rta ta’limning asosiy shartlaridan biri sifatida belgilangan. Darhaqiqat, tarqatma materiallar, 
ilg‘or pedagogik texnologiyalar ta’lim jarayonining ta’sirchanligini oshiradi, o‘quvchilarning 
mustaqil fikrlash jarayonini shakllantiradi, o‘quvchilarda bilimga ishtiyoq va qiziqishni oshiradi, 
bilimlarni mustahkam o‘zlashtirish, ulardan amaliyotda erkin foydalanish ko‘nikma va malakala-
rini shakllantiradi. 
Ta’lim jarayonidagi ilg‘or pedagogik texnologiyalarni faol qo‘llash, ta’lim samaradorligini 
oshirish, tahlil qilish va amaliyotga joriy etish bugungi kunning dolzarb mavzularidan biridir. 
O‘quvchilarni fikr doirasini, dunyoqarashini o‘stirish, ularni erkin tinglovchidan, erkin 
ishtirokchiga aylantirmoq nihoyatda muhim. O‘qituvchi darsda boshqaruvchi, o‘quvchilar 

---

137
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
esa ishtirokchiga aylanmog‘i lozim. Ana shu vaziyatni uddalashda innovatsiya faoliyati ko‘p 
qirrali samara keltiradi. Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining mas’uliyatlari cheksizdir. Bugungi 
yangilanish, ma’naviy yuksalish davrida har tomonlama yetuk, bilimdon, ijodkor yoshlarni 
tarbiyalash hozirgi kunning asosiy talablaridan biridir. Bunday mas’uliyatli va sharafli vazifalarni 
hal etishda boshlang‘ich sinf o‘qituvchisining o‘rni va xizmati kattadir. Maktabda bolalarni 
o‘qishga o‘rgatishdan maqsad og‘zaki nutq yuzasidan o‘quvchilarda mustahkam bilim hosil 
qilish, ishlab chiqarishning, hayotning hamma sohalarida faol ijodiy faoliyat ko‘rsata oladigan 
savodli va madaniyatli kishilarni tarbiyalab yetishtirishdir. 
Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, har tomonlama rivojlangan innovatsion tizim, ilm-fan 
imkoniyatlaridan maksimal darajada foydalanish, innovatsiya jarayonlarini ta’lim tizimida 
samarali amalga oshirish - dunyo hamjamiyatiga raqobatbardosh kadrlarni yetkazib bermoqda.
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, innovatsion ta’lim texnologiyalarini ilm-fan va ta’lim 
sohasida muvaffaqiyatli qo‘llash - o‘quvchilarda o‘z oldiga maqsad qo‘yish, erkin va mustaqil 
fikrlash, o‘z fikr-mulohazalarini bayon etish va uning to‘g‘riliginiboshqalarga isbotlay olish, yak-
ka tarzda va juftlikda ishlash, hamkorlikda ishlash, ijodiy fikrlash, ma’lumotni tahlil qilish, xu-
losalar chiqarish, o‘z iqtidorini namoyon qilish, berilga imkoniyatlardan eng ma’qulini tanlash, 
bahs-munozaraga kirishish ko‘nikmalarni shakllantiradi va rivojlantirib boradi.