Lecture №8. Cnc machines

Boshqarishning  2-tipi:

  berk  va  ochiq  tiplari  mavjud.  Ijrochi 

organlar  aniq  suriladigan  hollarda  boshqarishning  ochiq  tipi 

qo‘llaniladi.  Bunda  boshqarilayotgan  zvenoning  surilishi  boshqarish 

---

programmasining signallariga aniq mos kelishi lozim. Boshqarishning 

berk  tipida  teskari  aloqa  qo`llaniladi.  Texnologik  jarayon  buzilganda 

komandaga  tuzatish  kiritiladi  yoki  bitta  komanda  tugagach,  yangi 

komanda beriladi. 

Uch  koordinata  bo`yicha  programma  yordamida  boshqaradigan 

sistema  ishlanadigan  buyumning  berilgan  o‘lchamlar  va  shaklda 

chiqishni ta’minlaydi, shpindelning belgilangan aylanish chastotasini 

tanlaydi, supportni suradi, tezlashtirilgan siljitishlarni ulaydi, asbobni 

almashtiradi, sovitish sistemasini ishga tushiradi hamda qirindini yig‘ib 

oladi. Programma kodda sakkiz yo‘lli magnitli lentaga eziladi. 

Sonli  programma  yordamida  boshqarish  sistemalarining  bir 

necha  avlodi  o‘zgardi.  1968-1975  yillarda  diskret  yarim  o‘tkazgichli 

elementar  baza  asosidagi  sonli  programma  yordamida  boshqarish 

vositalari  ishlab  chikilgan  edi.  Bu  sistemalar  birinchi  avlodga 

mansubdir. 

1972-yilda  ularning  o‘rnini  integratsiya  darajasi  kichik  bo‘lgan 

integral  mikrosxemalar  asosidagi  vositalar  egalladi.  Bular  sonli 

programmalar  yordamida  boshqarish  sistemalarinig  ikkinchi  avlodi 

edi. 

1980-yillarda  katta  integral  sxemalar  (KIS),  mikroprotsessorlar 

(MP), va mikro-EXM asosida yaratilgan sonli programma yordamida 

boshkarish  sistemalari  joriy  etila  boshlandi.  Bular  sonli  programma 

yordamida boshqarishning uchinchi avlodiga kiradi. 

Stanokning  sonli  programma  yordamida  boshqarish  sistemasini 

boshqarishning klassik sistemasi deb qarash mumkin. Uning tarkibiga 

---

boshqarish ob’ekti va tashqi muxit haqida axborot manbalari, ijrochi 

qurilmalar, xisoblash-boshqarish qurilmasi kiradi.  

Sonli  programmalar  yordamida  boshqariladigan  dastgohlar 

universal va umumiy bo`lib, ularni tezda qayta sozlab, istalgan turdagi 

ishlarni bajarish mumkin.