Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Кроссинговернинг генетик таҳлили. 
Қандай генетик методлар 
ёрдами билан бириккан ҳолдаги ирсийланиш ҳодисасини генларнинг 
мустақил комбинирланиш ҳодисасидан ажратиш мумкин? Хромосомалар-

---

202 
да рўй берадиган чалкашишни белгиларнинг янги бирикмаларига эга 
бўлган организмларнинг пайдо бўлиш частоталарини ҳисобга олиш йўли 
билан аниқланади. Кроссинговер ҳодисаси дрозофила пашшасида 
аниқланди. 
Генларнинг 
хромосомаларда 
маълум 
бир 
тартибда 
жойланишларини кўрсатиб берадиган Морган томонидан ўтказилган мана 
бу классик тажрибани кўриб ўтамиз. Юқорида биз, Морганнинг 
генларнинг тўлиқ бириккан ҳолдаги ирсийланишини дрозофиланинг она 
сифатида қора танали ва қисқа қанотли ва ота сифатида дигетерозиготали 
кул ранг танали ва узун қанотли пашшаларининг ўзаро чатиштирган 
тажрибасида кўриб ўтган эдик. Морган кейинги тажрибасида эса она 
сифатида F
1
даги дигетерозиготали пашшаларни ва ота сифатида эса ҳар 
икки ген бўйича рецессив гомозиготали – қора танали ва қисқа қанотли 
пашшаларни ўзаро чатиштирди (46.2-расм). F
В 
авлодида бошқача 
кўринишдаги ажралиш, яъни генларнинг тўлиқсиз бириккан ҳолдаги 
ирсийланиши кузатилди. Бу ҳолнинг юз беришига сабаб бириккан генлар 
жойлашган гомологик хромосомаларга эга бўлган она сифатида олинган F
1
пашшаларининг баъзиларида, мейоз жараёнида кроссинговер туфайли 
гомологик хромосомалар айрим қисмлари билан ўрин алмашади. Бу 
жараённи қуйидагича тасвирлаш мумкин:
b
+ 
vg 
b 
vg
+
b
+ 
vg
+
b 
vg 
b
+ 
vg
+
b 
vg 
b
+
b
vg
+
vg
Натижада, янги генотипда икки хил янги гаметалар ҳосил бўлади. 
Улар