Ўзбекистон республикаси фуқаролик кодексига ш а р ҳ 1-жилд

351-модда. Фуқаро вафот этиши билан мажбуриятнинг 
бекор бўлиши
Агар мажбуриятни қарздорнинг шахсий иштирокисиз бажариш 
мумкин бўлмаса ёки мажбурият бошқача тарзда қарздорнинг шахси 
билан чамбарчас боғлиқ бўлса, қарздор вафот этиши билан мажбурият 
бекор бўлади.
Агар мажбуриятни бажариш шахсан кредитор учун мўлжалланган 
ёки мажбурият бошқача тарзда кредиторнинг шахси билан чамбарчас 
боғлиқ бўлса, кредитор вафот этиши билан мажбурият бекор бўлади.
Фуқаронинг – қарздорнинг ёки кредиторнинг вафот этиши 
(вафот этган деб эълон қилиниши) сабабли мажбуриятнинг бекор 
бўлиши фақат мажбурият шахсий хусусиятга эга бўлган ҳолатларда 
йўл қўйилади. Бундай мажбурият қаторига қарздор ёки кредитор 
томонидан фақат шахсан бажарилиши лозим бўлган мажбуриятлар 

---

744
III бўлим. мАЖБУРИЯТ ҲУқУқИ
ёки бошқа тарзда қарздор ёки кредитор шахсияти билан боғлиқ 
мажбуриятлар киритилади. масалан, бадиий асар яратиш 
бўйича шартномага (ФК 1067-м.) асосланган мажбурият қарздор-
муаллифнинг, топшириқ шартномаси (ФК 817-м.) бўйича мажбурият 
вакилнинг вафот этиши билан бекор бўлади ва ҳ.к. шунингдек, 
тиббий хизмат кўрсатиш тўғрисидаги шартномага (ФК 703-м.) 
асосланган мажбурият кредитор-буюртмачининг (даволанувчининг) 
вафот этиши, умрбод таъминлаш шарти билан уй-жойнинг 
(хонадоннинг) бошқа шахсга бериш тўғрисидаги шартнома асосидаги 
(ФК 530-м.) умрбод таъминлаш мажбурияти уй-жойни берувчининг 
вафот этиши сабабли бекор бўлиши мумкин.
Фуқаронинг вафот этиши билан бекор бўлишлиги келиб чиқади-
ган мажбуриятнинг шахсий хусусияти мажбуриятнинг мақсадини, 
шунингдек, унга муштарак вазиятларни ҳисобга олган ҳолда 
аниқланиши лозим. Агар мажбурият қарздорнинг ёки кредиторнинг 
шахсияти билан боғлиқ эмаслиги аниқланса, бу ҳолда фуқаронинг 
вафоти мажбуриятнинг бекор бўлишига олиб келмайди. масалан, 
ФКнинг 848-моддасига кўра, комитент бўлган фуқаронинг ўлими 
комиссия шартномаси асосидаги унинг мажбуриятлари бекор 
бўлишига олиб келмайди – комиссионер ўзига берилган топшириқни 
токи вафот этган шахснинг ворисларидан аниқ топшириқ олмагунча 
бажаришда давом этиши зарур.