Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

3. 
Ақлий тарбия ва таълимнинг моҳияти. 
Болалар боғчаларига оид тажрибалар ва ўтказилган педагогик ва 
психологик илмий тадқиқот ишлари турли ёшдаги болаларга теварак-атроф 
тўғрисида бериладиган билимларнинг тахминий ҳажмини белгилаш, уларни 
мураккаблаштириб бориш имконини беради. “Учинчи мингйилликнинг 
боласи” таянч дастурида болаларнинг “жисмоний ривожланганлик 
даражалари”, “Нутқ ва тафаккурнинг ривожланганлик даражаси”, 
“Болаларнинг маънавий камолотини таъминлаш”га доир асосий бўлимлар 
кўрсатиб берилган. Бу бўлимларда болаларни жисмоний жиҳатдан етук, соғлом 
ва бақувват қилиб тарбиялаш, уларнинг нутқий тафаккурини ривожлантириш, 
сўз бойлигини ошириш уларнинг мантиқий тафаккурини ва ҳисоблаш 
малакасини ўстириш ҳамда болаларда нафосат ва орасталикни шакллантириш 
каби жиҳатларига кенг эътибор қаратилади. Шунингдек, табиат билан ҳар хил 
касбдаги кишилар меҳнати билан, баъзи бир ижтимоий воқеалар, нарсалар, 
уларнинг сифат ва хусусиятлари билан таништиришга ҳам алоҳида эътибор 
қаратилган. 
Мактабгача ёшдаги болалар бу билимларини фақат машғулот жараёнида 
эмас, балки ўзларининг кундалик ҳаётларида, ўйинларда сайр вақтида 
эгаллашлари дас- турда кўрсатиб ўтилган.
Бу дастурнинг асосий йўналишлари қуйидагилар:
 болаларни жисмоний ривожлантириш;
 болаларни нутқи ва тафаккурини ривожлантириш;
 маънавий-маданий етуклик.
болаларга етарли билим бериш;
ҳар бир ёшга хос билим ва малакалар;
билим ва малакаларни секин-аста мураккаблаштириб бориш;
материалнинг бир мақсадга қаратилганлиги;
мақаллий материаллардан фойдаланиш;
табиатдаги воқеалар;
таълимга доир бўлимлар орасидаги боғлиқлик. 
3 ёшгача бўлган болаларда теварак-атрофдаги нарсалар, уларнинг 
сифати ҳар хил нарсаларнинг номи ҳамда уларни ишлатиш тўғрисида тўғри 
тушунча бўлиши керак. Болаларни уй жиҳозлари ва буюмлари (мебель, идиш-
товоқ, кийим, ўйинчоқ машғулотлар учун материал) билан таништириш, 
уларнинг ривожланишда катта аҳамиятга эгадир. Бу нарса уларнинг нутқини