Умуртқалилар зоологияси фанининг предмети, ўрганаѐтган объекти ва вазифалари

8. Товуқсимонлар туркуми - Galliformes 
Бу қушлар гавдасининг пишиқлиги, тирноқларининг тўмтоқлиги, қанотининг калта ва 
юмалоқлиги, жиғилдонининг бўлишлиги, мускулли ошқозонининг кучли 
ривожланганлиги билан характерланади. Асосан ерда ўтроқ ҳолда яшайди ва ер юзида 
кенг тарқалган. 250 атрофида турлари бор, МДҲда 20 та тури яшайди. Ўсимликларнинг 
вегетатив қисми, меваси, уруғи ва ҳар хил умуртқасиз ҳайвонлар билан овқатланади. 
Австралия ва Тинч океаннинг баъзи оролларида чўптовуқлар 
(Megapodidae) яшайди. Булар учун шу нарса қизиқки, эркаклари 
қўшилишдан олдин ердан чуқур қазийди ва чуқурни ўсимлик ташландиқлари 
билан тўлдиради, бунинг баландлиги 1 м га боради. Қуѐш нури таъсирида 
ўсимлик қолдилари чирийди ва натижада ҳарорат ошади. Кейин урғочилари 
ўз тухумларини қўяди, эркаклари бу уя-инкубаторни икки ой давомида 
тухумларни босмасдан қўриқлайди. Тухумдан очиб чиққан жўжалар анча 
яхши ривожланган бўлиб, ўша куниѐқ мустақил яшай бошлайди. 
Бу туркумнинг асосий оилалари қирғовуллар (Phasifnidae) ва қурлар
(Tetraonidae). Қирғовулларнинг эркагини оѐғида катта пихи бўлади ва 
оѐқлари патсиз. Бу оилага хонаки курканинг аждоди, шимолий америка 
куркаси (Meleagris gallopavo), африка цесаркалари (Numida meleagris), хонаки 
цесарканинг аждодидир. Банкив товуғи (Gallus hallus) хонаки товуқларнинг 
аждоди ҳисобланади. Қирғовуллар ҳам шу оилага мансуб. 
Қурларнинг эркакларини оѐғида пихи бўлмайди, цевкасининг 
ярмигача пат билан қопланган. Бу оилага қур (Lyrurus tetrix), қарқур (Tetrao 
urogallus), оқ куропотка (Lagopus lagopus) ва бошқа турлар киради. 
Жанубий Америкада тарқалган гоацин (Opisthocomus hoazin) ҳам 
товуқсимонлар туркумига киради. 

---

Товуқсимонларнинг ҳамма турлари ов объекти ҳисобланади. 
Баъзилари саноат овининг асосини ташкил қилади. Буларга рябчик, оқ 
куропатка, қур, кўк куропотка, каклик ва бошқалари киради.