Европейский Централный Банк (ецб)

Халқаро валюта ўтказишлари
қуйидаги воситалар билан амалга 
оширилиши мумкин:

авиапочталар; 

электрон тармоқ орқали; 

хорижий банк чеклари; 

пластик карточкалар ёрдамида 
Тижорат банки 
авиапочта 
ёрдамида валюта ўтказиш шаклини ишлатганда 
корреспондент банкка пул ўтказиш ҳати (авизовка)ни жўнатади, қайсики уни 
барча банклар тўлов йўриқномаси ёки кўрсатмаси сингари қабул қилишади. 
Унда, қанча пул, қайси валютада, кимдан ва кимга ўтказилиши кераклиги 
кўрсатилган бўлади. Ҳатда узил-кесил ҳисоб-китоб қандай амалга 
оширилиши кўрсатиб ўтилган бўлади. Авизода зарур имзолар сони тўлиқ 
бўлиши ва корреспондент банк ўзида мавжуд бўлган нусха билан ягона 
эканлигини текширади. Жаҳон амалиётида авизони қалбакилаштириш 
ҳолатлари ҳам гоҳида учраб туради. Мисол учун, Россияда XX асрнинг 90-
йилларида кенг масштабда қалбаки авизовкани ишлатиш йўли билан 
ўғирликлар содир бўлган.
Электрон тармоқ орқали 
валюта ўтказиш худди авиапочта шаклига 
ўхшаб кетади. Уни, эскичасига қилиб айтганда, телеграф пул ўтказиши деб 
ҳам аташади, чунки XIX асрнинг 60-йилларигача, яъни компьютер 
тармоқлари юзага келгунча, бунақанги тўловлар телеграф ишлатилиши 
орқали амалга оширилган. Электрон пул ўтказиш (трансфер) электрон 
имзолар билан ёки махсус тест калити билан идентификация қилинади.
Банк чеки 
ишлатилиш билан валюта ўтказиш авиапочта ёрдамида валюта 
ўтказишга нисбатан анчагина ишончли ҳисобланади, чунки бу ҳолатда банк 

---

17 
топшириқномаси тўловчи банкка бевосита келиб тушади. Мисол учун, 
Ўзбекистон банки АҚШ даги корреспондент банкка жисмоний шахсга 
маълум суммани бериш тўғрисида топшириқнома билан чек ёзиб беради. У 
АҚШга келиб, кўрсатилган банкка чекни тақдим этиб ва уни ҳақиқийлиги 
текширилгандан кейин пулни олади. Гоҳида чекни тақдим қилишда, 
Ўзбекистондаги банкдан қўшимча тасдиқловчи хабар (авизо) талаб қилинади.
Кейинги вақтда яна ҳам кенг тарқалиб бораётган халқаро ҳисоб-
китоблардан бири пластик карточкалар ёрдамидаги валюта ўтказилиш шакли 
ҳисобланади. 
Кейинги 10 йилликда эса хабарларни етказиш ва узил-кесил ҳисоб-
китобларни ўтказиш