Microsoft Word ihyo ulimni eslash ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

18

dahshatli tarzda yoyiladi. Ko‘z qorachiklari ko‘tariladi, lablar qattiq qisiladi, til tanglayga 

yopishadi. Erkaklik moyagi quvuqqa tiqiladi, barmoqlarning uchi ko‘karib ketadi. 

Xar bitta tomiri uzilgudek tortishayotgan badanning axvolini so‘ramang! Bitta tomir 

tortishganda ham buning azobi naqadar qattiq. Ammo, bitta emas, barcha tomirlararo 

o‘tgan jon tomiri tortilsa-chi?! 

Keyin birin-ketin a’zolar o‘la boshlaydi. Avval, oyok panjalari, so‘ngra boldirlar, so‘ng 

sonlar soviydi. To jon halqumga kelguncha, har bir a’zo takror-takror o‘lim talvasasini, 

o‘lim qayg‘usini chekadi. Keyin kishining nazari dunyo va dunyo ahlidan batamom 

uziladi. Tavba eshiklari yopiladi. Hasrat va nadomat uni chulg‘ab oladi.Rasululloh 

sallalohu alayhi vasallam dedilar:«Jon g‘arg‘araga kelgunicha, bandaning tavbasi qabul 

qilinadi»(Ibn Umar rivoyati, Termiziy). 

Odamlar o‘lim talvasasidan bexabar bo‘lgani uchun unga e’tibor bermaydilar, uning 

dahshatidan panoh tilamaydilar. Anbiyo va avliyo esa bu xavfdan ogoh. Payg‘ambarlik 

va valiylik nuri orqali ular hali o‘lim kelmay turib, o‘lim talvasasini idrok qilishadi. Shu 

sabab ularning qo‘rkinchi bisyor. 

Iso alayhissalom dedilar: «Ey havoriylar jamoasi! Olloh taolodan o‘lim talvasasini 

yengil qilishini so‘ranglar. Darhaqiqat, ulimdan qo‘rqinchim meni o‘limdan voqif etdi». 

Rivoyat qilinadi: «Bani Isroildan bir guruhi qabr yonidan o‘tayotib bir-biriga: «Olloh 

taolodan mana shu qabrdagi jasadni tiriltirishini so‘raylik», deyishdi. Keyin ular Olloh 

taologa duo qilishdi. Shunda ularning qoshida bir kishi paydo bo‘ldi. Qaysidir qabrdan 

chiqqan bu kishining peshonasida sajda alomati zohir edi. U dedi: «Ey odamlar! Mendan 

ne xohlaysiz? O’limni totganimga ellik yil bo‘libdiki, hanuzgacha uningta’mi kalbimdan 

ketgani yo‘q».Olloh undan rozi bo‘lsin, Oisha onamiz dedilar: «Rasululloh sallallohu 

alayhi vasallam boshidan kechirgan o‘lim shiddatini ko‘rganimdan so‘ng, o‘limi yengil 

kechgan kishiga havas qilmay ko‘ydim». 

Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganlari rivoyat qilinadi: 

Rasululloh sallallohu alayhi vassalam dedilar:«Ollohim! Jonni paylardan, 

bo‘g‘imlardan, tirnoq uchlaridan sug‘urib olguvchi O’zingsan. Ollohim, o‘lim onlarida 

menga madad ber, o‘limni menga oson kil» (Ibn Abu Dunyo). 

Rasululloh sallallohu alayhi vassalamdan o‘limning shiddati haqida so‘ralganida 

dedilar;«O’limning eng yengili, bamisoli, junga qadalgan tikanlarni tortganda har bir 

tikan jun bilan qo‘shilib sug‘uri-lib chiqkani kabidir» (Ibn Abu Du'nyo rivoyati). 

Ali karramallohu vajhahu jangga undab derdi: «Agar o‘ldirmasangiz, o‘lasiz. Jonim 

qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, qilichning ming zarbasi to‘shakdagi o‘limdan 

yengilrokdir».Zayd ibn Aslam otasidan rivoyat qiladi: «Mo‘min faqat amali bilan oxirat 

martabalariga yeta olmaydi. U o‘zining jannatdagi darajasiga o‘lim talvasasi va qayg‘usi 

orqali erishadi. Kofir uchun esa bu dunyoda misli ko‘rilmagan yaxshiliklar ato etiladi va 

bu yaxshiliklar yanada to‘lik bo‘lsin uchun ularga o‘lim ham yengil qilinadi. Keyin ular 

to‘g‘ri jahannam-ga kiritiladi».O’tganlardan rivoyat qilinadi: «O’lim to‘shagida yotgan be-

mordan o‘lim haqida so‘ralganida, shunday javob bergan edi: «Go‘yo osmonlar yerni 

qoplab olgan, go‘yo jonim ignaning teshigidan o‘tyapti».«Nogohoniy o‘lim mo‘min uchun 

rohat, fojirga hasratdir» (Oishadan, Imom Ahmad rivoyati).Rivoyat qilinadi: «Ibrohim 

alayhissalom vafot etgach, Olloh taolo unga dedi: 

— Ey Xalilim! O’lim qanday ekan?! 

— O’lim holati, bamisoli, namiqqan junga tiqib, so‘ngra tortib olingan sixga o‘xshaydi, 

o‘ziga tortadi. 

— Albatta, biz senga o‘limni yengil qildik,- dedi butun olamlar Parvardigori». 

Rivoyat qilinadi: «Muso alayhissalomning ruhi Olloh ta-olo huzuriga chorlangach, 

Parvardigori olam undan o‘lim haqida so‘radi. Muso alayhissalom dedi: «Jonim qizib 

---

Ihyou ulumid-din. O’limni eslash kitobi. Imom G’azzoliy