1-Маъруза: Кириш

Метрологлянинг аксиомалари. Ҳар бир фандаги бўлгани каби 
метрологияда ҳам талайгина аксиомаларни кўришимиз мумкин. Лекин ҳозир 
биз шулардан учта, энг асосий ва умумийларини кўриб чиқамиз. Ушбу 

---

аксиомалар ҳар қандай ўлчашлар учун хос бўлиб, бу ўлчашлар ҳар, оддий, ҳоҳ 
мураккаб бўлсин, ҳоҳ юзаки, хох, аниқ, бўлсин, ҳоҳ тезлаштирилган, ҳоҳ 
мукаммал бўлсин, уларнинг барчасида шу аксиомаларнинг уйғунлашганини 
кўришимиз мумкин: 
1-аксиома. Априор маълумотсиз ўлчашни бажариб бўлмайди. 
2-аксиома. Ҳар қандай ўлчаш - таққослаш (солиштирув) демакдир. 
3- аксиома. Ўлчаш амалидан олипган натижа тасодифийдир. 
Метрологиянинг асосий постулатлари: 
1-постулат. Ўлчанаѐтган катталикнинг чинакаам қиймати мавжуддир. 
2-постулат. Катталикнинг чинакам қийматини аниклаш мумкин эмас. 
3-постулат. 
Ўлчаш амалида катталикнинг чинакам қиймати 
доимийдир. 
Энди айтишимиз мумкинки, ўлчанаѐтган катталикнинг учта қиймати 
булар экан: 
1. Чинакам қиймат (уни аниқлаш имкони мавжуд эмас); 
2. Ҳақиқий қиймат (чинакам қийматга яқин); 
3. Олинган қиймат (тажрибадан олинган қиймат). 
 
НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ 
1. Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш бўйича 
қандай халқаро ташкилотларни биласиз? 
2. Халқаро 
миқѐсда 
метрология 
соҳасида 
қонунлаштирувчи 
ташкилотнинг мақсади нима? 
3. Халқаро стандартлаштириш ташкилоти (ИСО) ҳақида нималарни 
биласиз? 
4. Халқаро электротехника комиссияси (МЭК) нинг вазифалари 
нималардан иборат? 
5. Метрологиянинг аксиомалари ва постулотларини изоҳлаб беринг. 

---

3 - Маъруза: Ўлчаш усуллари, воситалари ва турлари асосий атамалар