Toshkent moliya instituti korxonalarni rivojlantirish strategiyasi

Ikkinchi  bosqich.  1995-1997  yillar  iqtisodiy  sharoitlarning  o‘zgarishi  va  yuridik 
shaxslarga soliq yukini kamaytirishga bo‘lgan xarakatlar.  
1994  yil  30  noyabrda  Prezidentimizning  yuridik  shaxslardan  undiriladigan  soliqlar 
miqdorini kamaytira borish va ishlab chiqarishni soliqlar orqali rag‘batlantirish to‘g‘risidagi 
farmoni qabul qilingan edi. SHu farmonga binoan 1995 yil 1 yanvardan boshlab korxonalar 
har  bir  foiz  mahsulot    ishlab  chiqarishni  ko‘paytirganlarida  0,3  foiz foydaga  soliq  stavkasi 
kamaytiriladigan bo‘ldi.  
Iqtisodiyotni  barqarorlashtirish  va  tuzilmaviy  jihatdan  qayta  qurish  soliqlar  tizimini 
isloh qila borishni talab etadi. Ko‘plab korxonalar va tashkilotlarni foydaga soliq to‘lashdan 
daromadga soliq to‘lashga o‘tkazildi. Uning o‘rtacha stavkasi 37 foiz qilib belgilandi. Soliq 
to‘lovchilar uchun imtiyozlar tizimi ko‘zda tutildi. 1995 yildan boshlab soliqlar tizimini bir 
xillashtirish ishlari boshlab yuborildi. Bir qator kam samarali soliqlar bekor qilindi. Bularga: 
respublika  tashqarisiga  olib  chiqariladigan  xom-ashyo  resurslari  uchun  soliq,  hisoblangan 
amortizatsiyadan  30  foizli  byudjetga  to‘lov  va  boshqalar.  Jamoa  xo‘jaligi  a’zolari  va  xalq 
xo‘jaligining  boshqa  sohalarida  ishlayotganlar  uchun  soliqqa  tortishning  yagona  tartibi 

---

 
83 
o‘rnatildi.  YA’ni,  jamoa  xo‘jaligi  a’zolari  mehnatiga  haq  to‘lash  fondini  soliqqa  tortish 
bekor qilindi va ularga nisbatan fuqarolar daromad solig‘i to‘g‘risidagi qonun tadbiq etildi 
va  qishloq  xo‘jalik  xodimlari  ham  soliqni  kolxoz  emas  o‘zi  to‘laydigan  bo‘ldi.  Fuqarolar 
daromadiga solinadigan soliq shkalasi o‘zgartirildi.  
Sarmoyadorlar  uchun  rag‘batlantirishlar  soliq  tizimining  barqarorlashuviga  yordam 
berdi.  1996  yilning  1  yanvargacha  ro‘yxatdan  o‘tgan  xorijiy  sarmoyalar  ishtirokidagi 
korxonalarga soliqlar tizimida daromad yoki foydani soliqqa tortishni tanlash huquqi taqdim 
etildi, boshqa barcha xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar daromadga soliqqa o‘tkazilgan edi.