Toshkent moliya instituti korxonalarni rivojlantirish strategiyasi

 
6.3. 
Asosiy 
vositalarni 
baholash. 
 
Asosiy 
vositalardan 
foydalanish 
ko‘rsatkichlari. 
 
Xo‘jalik  amaliyotida  asosiy  fondlar  natural  va  qiymat  ko‘rinishida  hisobga  olinadi. 
Agar  asosiy  fondlarni  natural  baholash-ishlab  chiqarishni  texnik  jihatdan  qayta 
qurollantirish  va  zamonaviylashtirish  masalalarini  hal  qilish,  asbob-uskunalarni  ta’mirlash 
uchun  ularning  guruh  va  turlari  bo‘yicha  grafiklar  tuzish,  shuningdek,  ta’mirlash 
vositalariga bo‘lgan ehtiyojni aniqlash imkonini bersa, qiymat bo‘yicha baholash esa, asosiy 
fondlarni  qayta  ishlab  chiqarishni  rejalashtirish,  ularning  mavjud  hajmini  aniqlash, 
amortizatsiya  hajmini  belgilash,  asosiy  fondlar  va  ishlab  chiqarish  quvvatlaridan 
foydalanish darajasini tahlil qilish va hokazolarda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Asosiy fondlarni baholashning quyidagi usullari  mavjud:           boshlang‘ich qiymat 
bo‘yicha  -  asosiy  vositalarni  yaratish  yoki  sotib  olish  uchun  sarflangan  xarajatlar 
majmuidan  iborat  bo‘lib,  asosiy  fondlar  yoki  ularning  alohida  qismlarini  foydalanishga 
topshirish uchun yaroqli holga keltirish bilan bog‘liq  bo‘lgan-ularni keltirish, o‘rnatish kabi 
xarajatlarni hisobga olgan holda yuzaga keluvchi qiymat. 
Masalan,  bitta  mashina  yoki  uskunaning  boshlang‘ich  qiymati  –  bu,  korxonaning 
mazkur  mashina  yoki  uskunani  ma’lum  bir  sanada  sotib  olgan  va  bu  haqda  buxgalteriya 
hujjatlarida qayd qilingan sotib olish narxidir.