Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
14 
­ 
yangi vosita va ko‘nikmalarni qo‘llash orqali o‘yinda qo‘yilgan 
topshiriqlarni yechish; 
­ 
dushman ustidan g‘alaba qozonish, maqsadga erishish, musobaqa; 
­ aqliy topshiriqlarni yechish va bunda yutuqlarga erishish; 
­ 
o‘yinda qandaydir yangilik yaratish imkoniyati (masalan, oldin mavjud 
bo‘lmagan predmet va vositalarni); 
­ 
o‘yinning tuzilishi, grafikasi, ranglari, sifati, his-hayajonliligi ham 
o‘smirni o‘ziga tortadi
1
. 
Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, o‘smirlar “urush” elementlari mavjud 
bo‘lgan o‘yinlarni ko‘proq xush ko‘radilar. Undan so‘ng fikrlashga oid o‘yinlar, 
futbol o‘yini, o‘yin – sayohatlar turadi. Kompyuter o‘yinlariga tobelik xulq-
atvorda va organizmda quyidagi salbiy o‘zgarishlarni keltirib chiqarishi mumkin: 
­ haddan ortiq tez charchab qolish; 
­ diqqat va xotiraning yomonlashuvi; 
­ 
o‘qishda o‘zlashtirishning yomonlashuvi; 
­ 
yaqin kishilari bilan muloqot qilishdan qochish, “o‘z qobig‘iga o‘ralib 
qolish” holati, tanqidni ko‘tara olmaslik; 
­ 
yolg‘onchilik va aldovga moyillikning ortishi; 
­ urishqoqlik, agressiv xatti-harakatlarga moyillikning ortishi; 
­ 
qo‘l, asab to‘qimalarining zararlanishi;
­ 
doim pul so‘rash; 
­ 
ko‘z yoshlarining qurishi va ko‘zining qizarib ketishi; 
­ 
bosh og‘riqlar; 
­ 
orqadagi og‘riqlar; 
­ 
to‘g‘ri ovqatlanmaslik, ovqatlanish jarayonining buzilishi; 
­ shaxsiy gigienaga amal qilmaslik; 
­ 
uyquning buzilishi, uxlash tartibining o‘zgarishi; 
­ muloqot ko‘nikmalarining yomonlashuvi; 
­ fobiyalarning paydo bo‘lishi, apatiya, depressiya, nevroz. 
O‘smirlardagi mazkur holatlar alohida-alohida olinganda xavf unchalik 
kuchli emas, bu o‘smirlarda jinsiy yetilish inqirozi yoki hayotning og‘ir 
vaziyatlarga munosabati bilan ham bog‘liq bo‘lishi mumkin. Pedagog va ota-
onalar bunday holatlarda juda ehtiyot bo‘lishlari kerak, bolaga o‘z shubhalarini 
sezdirmay, uning xulqidagi o‘zgarishlarni tushunishga harakat qilishlari zarur. 
Kompyuterga tobelikning rivojlanishida o‘smirning individual xususiyatlari ham 
1
Безруких М.М. Компьютер и здоровье ребенка. – Москва: Вентана-Графф, 2003. – С. 16. 

---