Жадвал 7.3: 1990, 1995, 2000-2005 йиллар давомида қорамол боқиш динамикаси
Жонзот турлари
1990
1995
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Жами қорамол (1,000)
4,580
5,848
5,268
5,344
5,478
5,879
6,243
5,400
шундан сигирлар (1,000)
1,856
2,337
2,305
2,364
2,293
2,557
2,704
2,800
қўй ва такалар (1,000)
9,230
10,049
8,886
8,930
9,234
9,929
10,580
10,500
отлар (1,000)
120
145
155
150
145
145
145
145
тўнғизлар (1,000)
716
350
80
89
75
90
87
90
паррандачилик (1,000)
26,473
18,500
14,787
14,800
15,725
18,053
19,184
18,350
Манба: FAOSTAT, 2006
Қоракўлчилик қорамол боқишда муҳим жой эгаллайди чунки улар кескин қуруқ шароитларда яшаб
кетиш хусусиятига эга. 50 ортиқ мамлакат уларни етиштириш учун боқиш усулини генетик маркази
бўлган Бухородан ўзлаштириб олдилар. Ўзбекистонда қўйлар сони 4,5 млн. ташкил этади, ва шуларни
ярмидан кўпи катта кооперативлар ичида парваришланади. Йил давомида подалар баъзан ўсимлик
салоҳияти 0.2 т/га ошмайдиган қумли чўлларда боқилади. Юқорида зикр этилган яйловларни ҳаддан
зиёд ишлатилиши ва деградацияси қорақўйчиликка таъсир этмоқда ва бунга 2 млн. одам кун кечириши
боғлиқ. Кучайиб бораётган иқлим ўзгарувчанлик шароитлари янада вазиятни чигаллаштирмоқда.
7.7
Деградацияга йўлиққан қишлоқ хўжалик ерлари
ZEF/ ЮНЕСКО Ривожланиш ва тадқиқот марказининг Хоразмда Ер ва Сув ресурсларни барқарор
бошқаруви лойиҳаси шўрланиш ва/ёки ботқоқлик натижасида ташлаб кетилган экин ерларида дарахт
навлари бўйича илмий далиллар ҳамда ёқилғи учун ёғоч ишлаб чиқариш, барглардан ем-хашак
тайёрлаш ва мева етиштириш усулларини тақдим этди. Шуни назарда тутган ҳолда ва дунёни бошқа
жойларида ўхшаш вазият бўлгани сабабли, тадқиқот, экспериментлар ва пилот лойиҳаларни олиб бориш
янада рағбатлантириш керак. Ишлаб чиқаришга қўшимча сифатида қирғоқ бўйи ва тоғ қиялиги эрозия
назорати талаблари дарахт навларини ишлатишини оқлайди.
Фермер хўжаликларда ресурслар етишмаслигини ҳамда қисқа муддат ичида фойда олиш эҳтиёжини
ҳисобга олган ҳолда бунақанги узоқ муддатда ҳаражатини қоплайдиган ишлар жамоат фондлари ва/ёки
осон кредитлар эвазига бажарилиши даркор. Реабилитация кўламини кенгайтириш ҳамда чиқариб
ташланган ерларни қайтадан ишлатиш мақсадида ўқитиш, технологиялар ва ўсимлик ашёларини
қўллаб-қувватлаш инфратузилмаси бўлиши керак. Баравар аҳамиятлиси ишлаб чиқариш ва/ёки
муҳофаза қилиш йўлида узоқ муддатли сармоялар учун ижтимоий-иқтисодий шароит ва ҳукумат
сиёсати келажакда олинадиган фойда учун имкон яратиб бериши керак, шу жумладан ерга эгалик
қилиш ёки ерни ишлатиш ҳуқуқи.
Илова: Ушбу харитада кўрсатилган чегаралар ва номланишлар расмий ўтқазилиш маъносини ёки БМТ
томонидан қабул қилинишини англатмайди.
128
Do'stlaringiz bilan baham: |