Апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 72 б

 

Foydalanilgan adabiyotlar 

1. Yunusova  D.I.  «Matematikani  o‘qitishning  zamonaviy  texnologiyalari». 

Toshkent 2011.  “Fan va texnologiyalar” 200b.  

2. Сарансев  Г.И.,  Методика  обучения  математике  в  средней  школе.  М. 

Просвешение, 2002, 224 с. 

 

---

63

Апрель  2021  17-қисм

Тошкент

MATEMATIKA FANIDA EKUB MAVZUSINI O‛ZLASHTIRMAGAN HOLDA 

KASRLARNI QISQARTIRISH

Pirimova Nilufar Asror qizi

Navoiy vil., Navoiy sh., 6-sonli umumiy 

o‛rta ta’lim maktabi matematika fani o‛qituvchisi

[e-mail]

[phone]

MATEMATIKA FANIDA EKUB MAVZUSINI O‛ZLASHTIRMAGAN HO

LDA KASRLARNI QISQARTIRISH 

Pirimova Nilufar Asror qizi 

Navoiy vil., Navoiy sh., 6-sonli umumiy o‛rta ta’lim maktabi matematika fani o‛qituvchisi 

[e-mail] 

[phone] 

 

Annotatsiya: ushbu maqolada maktab o‛quvchilarining EKUB mavzusini qiyin tus

hungan talabalarga, yangicha bir yondashuv asosida kasrlarni qisqartirish mumki

nligi haqida to’liq ma’lumot berilgan. 

Kalit so’zlar: kasr, EKUB, surat, maxraj, qoldiq, tub ko’paytuvchi. 

Mamalakatimizda fan, ta’lim va ishlab chiqarish sohalarida olib borilayotgan i

slohotlar natijasida ta’lim tizimida barcha fanlar qatori matematika fanining o‛quv 

metodik ta’minoti yangilanmoqda. Matematika ta’limini yanada rivojlantirishning 

chora-tadbirlarida “… matematika, fizika, kimyo, biologiya, informatika va chet til

i kabi muhim va talab yuqori bo’lgan fanlarni chuqurlashtirilgan tarzda o’rganish” 

vazifa sifatida belgilangan. 

Matematika  fanida  kars  mavzulari  5 –  sinflardan  o’rgatila  boshlanadi. O’

quvchilar  kasrga  bog’liq  bir  necha  amallarni  bilgan  holda  kasrlarni qisqartiris

hni  ham  bilishlari  kerak,  lekin  kasrni  qisqartishir  EKUB  mavzusi orqali  amal

ga  oshiriladi.  EKUB  mavzusi  maktab  6 – sinf  darsligida  o’tiladi.   

Eng  katta  umumiy  bo’luvchi  (EKUB) – berilgan  sonlarning  har biri  unga 

 bo’linadigan  eng  katta  son.  EKUB ni  toppish  uchun  sonlardan  har  biri  tub  k

o’paytuvchilarga  ajratiladi  va  eng  kichik  ko’rsatkichli  hamma  umumiy  ko’pay

tuvchilardan  yozib  chiqiladi. 

Bu  qoidani  bilmagan  holda  kasrni  qisqartirish  uchun  sonlarni  suratini  al

ohida,  maxrajini  alohida  tub  ko’paytuvchilarga  ajratiladi.  Suratda  bor  son  ma

xrajda  bo’lsa  har  ikkalasidan  ham  o’chiriladi.  Bunda  o’chirilmagan  son  surat 

 (maxraj)niki  bo’lsa,  barobatdan  keyin  surat  (maxraj)ga  yoziladi.  

Buni  misollar  orqali  ko’rib  chiqsak: 

1 – misol.    kasrni  qisqartiramiz.  

Surat va maxrajni tub  ko’paytuvchilarga  ajratamiz 

---

64