Апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 72 б

Апрель  2021  17-қисм

Тошкент

x + 3y = 5,

2x + 4y = 8.

(4) dagi ikkinchi tenglamani hadlab 2 ga bo’lamiz va uni birinchi tenglamadan ayiramiz: y=1. 

(4) sistemaning birinchi tenglamasiga qo’yib x+3*1=5, x=2 ekanini topamiz.

Javob: Izlanayotgan sonlar 2 va 1.

Shunday qilib, masalalarni tenglamalar sistemasi yordamida yechish ko’pincha quyidagi sxema 

bo’yicha olib boriladi, ya’ni:

1) 

noma’lumlar  uchun  belgilashlar  kiritiladi  va  masalar  mazmuniga  mos  tenglamalar 

sistemasi tuziladi:

2) 

tenglamalar sistemasi yechiladi;

3) 

masala shartiga qaytib, javob yoziladi.

Ba’zan, sistema yechib bo’lingandan keyin yana ayrim mulohaza va

 

hisoblashlar olib borishga 

to’g’ri keladi. 

    Xulosa  qilib  aytadigan  bo’lsak,  o’quvchilarning  yuqori  sinflarga  ko’chganida  matematik 

tushunchalarni  o’zlashtirishlarida  qiyinchilikalrga  duch  kelishadi.  Bu  ayniqsa,  tenglamalar 

sistemasini  o’rganishlarida  ko’zga  tashlanadi.  Matematika  darsiga  qiziqtirishni  uyg’otish, 

o’quvchilarga  matematika  darsiga  qiziqarli  o’tishi  uchun  o’qituvchi  o’z  kasbining  mohir 

bilimdoni,  izlanuvchisi,  yetuk  ustozi  bo’lishi  lozim.  Ikkinchi  darajali  tenglamalar  sistemasi  va 

ularning yechish usullari haqida o’quvchilarga yetarlicha bilim berish usullarini mukammal bilgan 

o’qituvchi o’quvchilarni matematikaning sirli olamiga olib kiradi. Ikkinchi darajali tenglamalar 

sistemasi va ularning yechish usullarini o’rgatishda turli innovatsion pedagogik texnologiyalardan 

unumli  foydalanib  tashkil  qilingan  darslar  o’quvchilar  o’zlashtirishlarini  kafolatlaydi.  Ikkinchi 

darajali  tenglamalar  sistemasi  va  ularning  yechish  usullari  mavzusi  matematikaning  asosiy 

tushunchalaridan biri bo’lib uni 8-11sinflarda chuqur va mukammal o’rganish kelajakda ushbu 

fanning fidoisi bo’lib yetishishlari uchun zamin hozirlaydi.