1-mavzu: husnixat metodikasining rivojlanish tarixi

Tez va ravon yozishga o'rgatish. 

Harflarni  bir  hil  balandlikda  va  kenglikda  yozishga  o'rgatish  bilan  birga,  tez  va  ravon, 

tekis qilib yozish chiroyli yozuvning muhim shartlaridan biridir. 

Chiroyli va tez yozishning assoiy siri uning bir xil o'lchamdagi ravon harakatidir. 

Bir maromda harakat qilib yozish, har bir harf va uning elementlari bir xil balandlikda va 

qiyalikda bo'lish alohida go'zallik kashf etadi. 

Ammo  o'quvchilar  bunday  malakalarga  tezda  erisha  olmaydilar.  Yozuvning  ravon 

bo'lishi, uning tezligi bilan bog'liqdir. 

Masalan, endigina yozuv mashqini boshlagan olti yoshli o'quvchi bir minutda 4-6 harfni 

yozishi  mumkin.  Bu  davrda  tez  yozish  malakasini  sanoq-ohang  usulida  olib  borilsa,  tezlik 

yanada bir maromda davom etishi mumkin. Yozuvning tezligini oshirib borishda bolalarning 

qo'l harakati bir maromda bo'lishga alohida e'tibor berish. Barmoqlarning  charchab qolishiga 

yo'q  qo'ymaslik  kerak.  Agar  o'quvchilarni  charchatib  qo'ymasdan  sanoq-ohang  usulida  asta-

sekin  yozuv  tezligini  oshirib  borilsa,  u  bolalarda  katta  qiziqish  uyg'otib,  yaxshi  samaralar 

berishi mumkin. 

Yozuvning  tezligi  o'quvchining  imloni  qay  darajada  bilishiga  bog'liqdir,  agar  o'quvchi 

so'zlarni yaxshi o'qisa, xatolarga yo'l qo'ymasa, tez va to'g'ri yozadi. 

Yozuvning  tezligi  bola  yuqori  sinfga  ko'chgan  sari  orta  boradi.  Agar  6  yoshli  o'quvchi 

o'quv yilining oxiriga kelib 7-9 har yoza oladi. 2-sinf o'quvchisi o'quv yilining oxirida 23-25 harf 

yozishi, 3-sinf o'quvchisi o'quv yilining oxirida 32-35 harf, 4-sinf o'quvchisi esa minutiga 40-45 

harfni yozishi mumkin. 

Yozma ishlarning turli shakllarda (ko'chirib yozish, aytib turib yozdirish bilan yoki yoddan 

yozish) bu tezlik bir oz ortiq va kamroq bo'lishi mumikin. 

---

Yozuv  tezligining  oshirishning  yana  bir  imkoniyati  ko'proq  qo'l  harakatiga  bog'liqdir. 

Buning uchun qal barmoq muskullarining harakatini o'stiruvchi hamda tez va ravon yozishga 

o'rgatadigan turli mashqlarni bajartirish kerak. 

Masalan,  maktabga  ilk  bor  qadam  qo'ygan  o'quvchilar  uchun  quyidagi  o'xshash 

shakllarni chizdirib yoki havoda mashq qildirish mumkin. 

1.       Dam olmasdan va qo'l harakatini uzmasdan o'ngdan chapga, chapdan o'nggga qildirish: 

Bulardan   tashaqari,   har   bir   harf   elementlarini   mashq   qildirish uchun shu elementga 

mos mashqlar tanlab yozdirish mumkin. 1-2 sinf o'quvchilariga esa quyidagi mashqlar 

beriladi:1. 

Soat strelkasi bo'yicha barmoq va panja muskullarini o'stiruvchi 

mashqlar: 2. Barmoq muskullarining harakatini o'stirish uchun 

yuqoridan pastga, pastdan yuqoriga harakat qildirish. 

2. 

Tugunchakdagi ipni chuvalatib yozish va so'rash shakllari. 

3. 

Barmoq va qo'l muskularini o'stiruvchilar: 

Bunday  mashqlar  qo'l  harakatini  uzmay  yoziladigan  harflarni  mashq  qilish  uchun  yordam 

beradi. 

4.  Soat 

strelkasi 

bo'yicha 

va 

unga 

qarshi 

barmoq 

va 

qal 

muskullarini 

o'stiruvchi mashqlar: 

Yuqorida  ko'rsatib  o'tilgan  mashqlardan  o'z  o'rnida  unumli  foydalanilsa,  yaxshi  natijalar 

beradi.