Ҳисоблаш тизимсининг ахборот асослари

Билвосита ўлчашлар – бунда текширилаётган катталиклар
қиймати бевосита ўлчашлар натижасида олинган физик катталиклар
орасидаги маълум муносабатлар – функционал
боғланишлар ёрдамида аниқланади. Юқорида келтирилган мисолда
боғланишни билган холда температурани ўзгартириб, унга мос
қаршиликни қийматини топишимиз мумкин.
Билвосита ўлчашлар - хақиқий ўлчашлар бўла олмайди. Негаки,
бунда ўлчанаётган физик катталикларнинг қиймати бошқа бир физик
катталикларни қийматини ўлчашлар асосида хисобланиб топилади. 
Бир вақтнинг ўзида бир неча, бир – хил номдаги катталикларни
ўлчашлар – бунда ўлчаш натижалари чизиқли тенгламалар тизимсини
ечиш натижасида топилади. 
Ўлчашлар нафақат тадқиқотлар, балки бутун ишлаб чиқаришнинг
асоси хисобланади. Илмий текширишларда ва халқ хўжалигида
ўтказиладиган ўлчашларга барча ижтимоий мехнатнинг 10% тўғри келади. 
Катор сохаларда, масалан радиоэлектрон асбоблар ишлаб чиқариш ва
эксплуатация қилиш, хамда космик техника сохасидаги ўлчашлар учун 
сарф бўладиган харажатлар умумий харажатларининг 50 % га етар экан.
Хозиргаи пайтда ўлчаш техникасининг даражаси, илмий техника
тараққиёти ва илмий имкониятларининг мухим кўрсаткичларидан бири 
бўлиб қолди. 
 
 
 
Ўз-ўзини назорат ва муҳокама қилиш учун саволлар. 
 
1. Ахборотни кодлаш тизими деганда нимани тушунасиз? 
2. Классификацион кодлаш деганда нимани тушунасиз? 
3. Кетма – кет кодлаш қачон ишлатилади ва унинг мохияти
нимада? 
4. Параллел кодлаш қачон ишлатилади ва унинг мохияти нимада? 
5. Рўйхатга олувчи кодлаш қачон ишлатилади? 
6. Ўзгарувчининг вақт бўйича узлуксиз шаклда ифодалаш. 
7. Ўзгарувчининг вақт бўйича узлукли кодлаш комбинацияси
кўринишида ифодалаш. 
8. Физик катталикларни ўлчаш жараёни қандай кечади? 
9. Ўлчашнинг асосий хилларини алохида – алохида тушунтиринг? 
10. Кандай физик ифодалаш усуллари бор?