Ўзбекистон республикаси бош прокуратура академияси коррупцияга қарши курашиш илмий-таълим маркази

Ёмонлик қуйидаги хилларга бўлинади: 
-ёмонлик-мақсад; 
-ёмонлик-восита; 
-ёмонлик-натижа; 
-ёмонлик-баҳо. 
Ёмонлик-мақсад бирор ёмон хатти-ҳаракатни разилона, гайриинсонийлик ва жаҳиллик билан 
талаб қилиш, жамият ва жамоа манфаатига зид қилинадиган ёмонликдир. Масалан одам ўлдириш, 
халқни қўрқувда ушлаб туриш ва ҳаказо. 

---

22 
Ёмонлик-восита бирор бир хатти-ҳаракатни амалга ошириш учун қўл-ланадиган тадбир, шу 
ҳаракатни бажариш усули ва қуролидир. 
Ёмонлик-баҳо у ёки бу хатти-ҳаракат жамоа фаолиятидаги салбий, гайриахлоқий жиҳатларни 
баҳолаш мезонидир. 
Ёмонликнинг барча кўринишлари ҳамма даврларда шу мезон ёрдамида баҳоланади. 
«Яхшилик» ва «ёмонлик» ўзаро алоқадор ва айни вақтда бир-бирини инкор этувчи 
категориядир. 
«Виждон» категорияси. 
Виждон деб кишнинг ўз хатти-харакати, қилмиши юриш-туриши учун одамлар, жамоатчилик 
олдидаги масъулият туйгуси тушинилади. Инсонда ироданинг пайдо бўлиши ва кучайиши уни 
ҳаракатга келтиради, вихдон азобидан қутқаради. Виждон ор-номус каби олий ахлоқий 
фазилатдир. Виждон ўз табиатига кўра ижтимоий-тарихий фазилат бўлиб, кишининг фуқоролик 
етуклиги ва ижтимоий масъулияти асосида шаклланади. «Виждон амри», «виждон азоби», 
«виждон овози» каби тушунчалар кишининг турли хатти-ҳаракатлари ва ҳулқини ижтимоий фойда 
ёки зарар нуқтаи-назаридан баҳолашни ифодалайди.
Виждон кишида туғма хусусият бўлмасдан, уни индивидуал-шахсий камолоти, шахсий ҳаётий 
тақдири асосида шаклланади. Виждон шу сабабли турли кишиларда турли даражада шаклланган 
бўлади.
Виждон ўз табиатига кўра икки томондан- ақлий ва ҳиссий томонлардан иборат бўлади. 
Виждон ижтимоий ақл, ижтимоий қоидаларига риоя қилиш даражасини ифода этар экан, у 
инсонда турлича ҳис-туйғуларни уйғотади.
Бу туйғулар гоҳида қониқиш, таскин топиш ёки аксинча уялиш, қийналиш, азобланиш шаклида 
намоён бўлади. 
Виждон инсоннинг фақат ўзига, ўз ҳатти-ҳаракатларигагина эмас, балки бошқа кишларга, 
ижтимоий манфаатларга муносабатини ҳам ифода этади. Ходим қанчалик виждонли бўлса, ўз 
касбий бурчини шунчалик чуқуррок англайди ва фаолроқ бажаради.