Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази

Т.Элерснинг “Муваффақиятга эришиш мотивациясини 
ўрганиш методикаси” 
Муваффақият мотивацияси устун бўлган шахс катта хавфдан қочишга 
интилади. Муваффақият учун кучли мотивация билан, муваффақиятга бўлган 
умид, муваффақиятга эришиш учун заиф мотивациядан кўра, одатда кучлироқ 
бўлади, аммо бундай одамлар муваффақиятга эришиш учун астойдил ҳаракат 
қилишади, муваффақиятга интилишади. 
Муваффақиятга эришиш ва муваффақиятсизликка йўл қўймаслик учун 
хулқ-атвор муаммоларини ҳал қилишнинг асосий алгоритмлари уч ёшдан ўн уч 
ёшгача шаклланади. 
Муваффақият учун етарли мотивация табиий равишда шаклланиши ва 
конструктив равишда амалга оширилиши мумкин, бу фақат чинакам 
ҳамкорликнинг хусусиятлари ва, энг аввало, шахсан бузилмайдиган босимнинг 
уйғун комбинацияси билан тавсифланган муносабатлар тизими: муваффақиятга 
ижобий санкция ва муваффақиятсизликка камситилмайдиган ёрдам. 
Элерс тести учун кўрсатмалар. Сизга 41 та савол берилади, уларнинг ҳар 
бири учун “ҳа” ёки “йўқ” деб жавоб берилади. 
№ 
Саволлари 
Ҳа 
Йўқ 
1. Агар иккала вариант ўртасида танлов мавжуд бўлса, уни 
кечиктиришдан кўра тезроқ бажариш яхшироқдир. 
2. Агар мен топшириқни 100% бажара олмаслигимни 
сезсам, осонгина безовталанаман. 
3. Мен ишлаётганимда, ҳамма нарса маромида бўлиши 
керак. 
4. Агар муаммоли вазият юзага келса, кўпинча мен 
биринчилардан бўлиб қарор қабул қиламан. 
5. Икки кун кетма-кет ишим бўлмаса, тинчлигимни 
йўқотаман. 
6. Баъзи 
кунларда 
менинг 
ривожланишим 
ўртача 
кўрсаткичдан паст. 
7. Мен бошқаларга қараганда ўзимга нисбатан кўпроқ 
талабчанман. 
8. Мен бошқалардан кўра, дўстликни қадрига етаман. 
9. Агар мен қийин топшириқни рад қилсам, унда қаттиқ 
афсусланаман, чунки мен уни муваффақиятли бажарган 
бўлардим. 
10. Иш жараёнида дам олиш учун кичик танаффуслар керак. 
11. Тиришқоқлик менинг асосий хусусиятим эмас. 
12. Менинг ишдаги ютуқларим ҳар доим ҳам бир хил эмас. 
13. Ўзимни ишимдан кўра, бошқа ишлар мени кўпроқ жалб 

---

қилади. 
14. Обрў мақташдан кўра мени рағбатлантиради. 
15. Ҳамкасбларим мени ишбилармон одам деб билишади. 
16. Тўсиқларни eнгиб ўтиш менинг қарорларим тобора 
аниқроқ бўлишига ёрдам беради. 
17. Менинг амбициям билан ўйнаш осон. 
18. Агар мен илҳомсиз ишласам, бу одатда сезилади. 
19. Ўз ишимни бажаришда мен бошқаларнинг ёрдамига умид 
боғламайман. 
20. Баъзан бугун қилишим керак бўлган ишни эртага 
қолдираман. 
21. Сиз фақат ўзингизга ишонишингиз керак. 
22. Ҳаётда кўп нарса пулдан муҳимроқ. 
23. Агар менга муҳим топшириқ бўлса, мен ҳеч қачон бошқа 
нарса ҳақида ўйламайман. 
24. Мен бошқаларга қараганда камроқ шижоатлиман. 
25. Таътилни тугатгандан сўнг, мен тез орада иш жойимга 
қайтганимдан хурсандман. 
26. Агар мен ишлашга мойил бўлсам, буни бошқалардан кўра 
яхшироқ ва малакали қиламан. 
27. Мен қаттиқ меҳнат қила оладиган одамлар билан мулоқот 
қилишни осонроқ деб биламан. 
28. Ишим бўлмаганида ўзимни ноқулай ҳис қиламан. 
29. Бошқаларга 
қараганда масъулиятли ишни тез-тез 
бажаришим керак. 
30. Агар қарор қилишим керак бўлса, уни имкон қадар 
бажаришга ҳаракат қиламан. 
31. Баъзан дўстларим мени дангаса деб ўйлашади. 
32. Қандайдир 
даражада 
менинг 
муваффақиятим 
ҳамкасбларимга боғлиқ. 
33. Раҳбарнинг иродасига қарши туриш бефойда. 
34. Баъзан сиз қандай иш қилишингиз кераклигини билмай 
қоласиз. 
35. Агар бирон бир нарса нотўғри бўлса, мен сабрсиз бўлиб 
қоламан. 
36. Мен одатда ютуқларимга унчалик аҳамият бермайман. 
37. Агар мен бошқалар билан ишласам, менинг ишим 
бошқаларга қараганда самаралироқ. 
38. Мен 
ўз 
зиммамга 
олган 
нарсаларнинг 
кўпини 
бажармайман. 

---

39. Мен иш билан банд бўлмаган одамларга ҳасад қиламан. 
40. Мен ҳокимият ва лавозимга интилаётганларга ҳасад 
қилмайман. 
41. Агар мен тўғри йўлда эканлигимга амин бўлсам, мен ҳақ 
эканимни исботлаш учун қатъий чораларга мажбур 
бўламан.