Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

723

---

NIDERLANDIYADA TA’LIM TIZIMLARI

Niderlandiya  mamlakatida  ta’lim  qanday  yoiga  qo‘yilganligini 

bayon  qilishni  boshlashdan oldin,  bu  ajoyib  mamlakat to‘g‘risida ba’zi 

maiumotlarni berish maqsadga muvofiqdir.

Niderlandiyaning  yer  maydoni  42  ming  km/kv  boiib,  unda  15 

million aholi istiqomat qiladi. Uning shimoliy dengiz bo‘yida uch daryo 

Reyn,  Maasa, 

Sxelde 

dengizga  quyilish  joyida  joylashganligi, 

Niderlandiyaga  katta  geografik  qulaylik  tug‘diradi.  Shu  tufayli  ham 

aholining katta qismi  kemasozlik, turizm, tranzit yuklami kemalar bilan 

tashib berish bilan band.  Ishga yaroqli aholidan 6  millioni yoki  67 foizi 

maishiy  xizmat  ko‘rsatish  sohasida,  28  foizi  sanoatda,  5  foizi  qishloq 

xo‘jaligi  va  baliqchilik  xo‘jaliklarida  raehnat  qiladi.  Davlat  tuzimida 

konstitutsion  monarxiya,  uning  o‘z parlamenti  ham faoliyat ko‘rsatadi. 

Bu  mamlakat  12  viloyatdan  tashkil  topgan,  poytaxti  Amsterdam 

shahridir.

Niderlandiya  kichik  mamlakat  boisada,  lekin  xalqaro  ijtimoiy, 

iqtisodiy,  siyosiy  hayotda  faol  ishtirok  etadi.  Hozirgi  Birlashgan 

Millatlar  tashkilotining  o‘tmishdoshi  boigan  miliatlar  ligasi  aynan 

birinchi  bor  Niderlandiyada  tashkil  etilgan  edi.  Bu  mamlakatda  1899, 

1907-yillarda  xalqaro  tinchlik  konferensiyalari  boiib  o‘tgan.  Hozir 

xalqaro  arbitraj,  xalqaro  sud  shu  mamlakatning Gaaga  shahrining 

Tinchlik saroyida joylashgan.

Uning  siyosati  tinchlik  siyosatidir.  U  xalqaro  tinchlikni  saqlash 

tashkilotlarining  a’zosi,  tinchlik  forumlarining  barchasida  faol 

qatnashadi.  U BMT, NATO,  EES,  Yevropa Iqtisodiy  Hamjamiyatining 

faol a’zosidir.

Niderlandiya  taiim   tizimlarining  shakllanish  davri  1789-yilda 

fransuz  revolyusiyasi,  ya’ni  inqilobi  natijasida  paydo  boigan  Bativ 

Respublikasi davriga to‘g‘ri keladi.

Hozirgi  paytda mamlakatning  75  foiz  maktablari  xususiy  shaxslar, 

tashkilotlar va jamiyatlar tomonidan, shujumladan, xrestian yoki katolik 

cherkovlari tamonidan tashkil etilgan.

Bu  mamlakatda taiim  tizimi  7-3-2  shakldadir.  Boshlang‘ich taiim  

maktabgacha  tarbiya  bilan  qo‘shilgan.  Uning  shakli  quyidagi 

bosqichdadir:

-   boshlangich taiim;

-   o‘rtata’lim;

-   maxsus taiim;