Ingenerlik geodeziyasi



Download 4,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/124
Sana31.12.2021
Hajmi4,35 Mb.
#270641
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   124
Bog'liq
l9je1MnQXxhVnCFUInhLGUOFN6ZVMPE3tDGD3SOB

Eklimetrlar. 
Qiyalik 
burchagini 
o`lchashda 
turli 
ko`rinishdagi 
eklimetrlarishlatiladi. Eklimetr oddiy, doiraviy va to`rtburchaklik shaklda bo`ladi.  
Oddiy eklimetrning tuzilishi va ishlatilishi 65-rasmda ko`rsatilgan. A nuqtadagi 
tayoq  uchiga  o`rnatilgan  va  markaziga  shovun  osilgan  transportirning  asosi  OShV 
nuqtadagi  vexada  belgilangan  asbob  balandligi  K  nuqtaga  to`g`rilanadi.  Shunda 
shovun  ipidan  olingan  sanoq  qiyalik  burchagi  bo`ladi.  Shaklda  AO=BK=i—asbob 
balandligi, OA— shovun yo`nalishi.  


 
 
 
 
1
1
 
 
  
65-rasmda. Oddiy eklimetrda qiyalikni o`lchash  
Doiraviy  eklimetr.  66-rasmda  ko`rsatilganidek  metall  quticha  1  ichida 
mayatnikli disk 8 gorizontal o`q OO
1
atrofida bemalol aylanadigan qilib ishlangan. Disk 
(g`ildirak) gardishi 63-rasmning o`ng tomonida ko`rsatilgandagi kabi, 0 dan +60° gacha 
bo`lingan,  yuqoriga  qaralganda  +  ishorali,  pastga  qaraganda  —  ishorali  bo`laklar 
ko`rinadi.  Diskka  og`ir  yuk  7  mahkamlanganidan  OO
1
o`q  hamma  vaqt  gorizontal 
turadi.  
Quti ustidagi prujinali knopka 6 bosilsa, disk OO
1
o`qda mayatnik kabi harakat 
qilib,  gorizontal  vaziyatda  to`xtaydi.  Quti  yoniga  to`rtburchaklik  shaklidagi  vizirlash 
(ko`rish) trubasi 5mahkamlangan, uning bir uchidagi trubkachaga ko`z dioptri (tirqish) 
4, ikkinchi uchiga narsa dioptri 10 o`rnatilgan.  
 66-rasm. 
Doiraviy eklimetr va bo`laklari:  
1 — quti (korobka); 2—darcha;3—lupa; 4—ko`z dioptri (tirqish); 5— ko`rish 
trubasi;6—piston;  7—og`ir  yuk;  8—mayatnikli  g`ildirak  (disk);9—  obvodka 
(tegirchak);10—narsa dioptri.  
  
  
67-rasm. Eklimetr bilan chiziqning vertikal burchagini o`lchash  


 
 
 
 
1
1
 
 
  
Eklimetr bilan AV chiziqning (67-rasm) vertikal burchagini o`lchash uchun A da 
turib,  V  dagi  vexada  kuzatuvchining  balandligi  i  belgilanadi,  shu  nuqtaga  ko`z 
dioptridan qarab, sim 10 to`g`rilanadi va knopka bosiladi, disk to`xtagach, darcha 2 
dan lupa orqali qarab, ko`ringan bo`laklardan sim bo`yicha sanoq olinadi; bu sanoq 
vertikal burchak v qiymati bo`ladi. Bunda burchak ±30' aniqlik bilan o`lchanadi.  
Eklimetrni tekshirish. Eklimetr ishlatishdan oldin quyidagi shart bo`yicha 
tekshiriladi. Eklimetr mayatnigi vertikal turganda halqasining nol diametri gorizontal 
bo`lishi kerak. Buni tekshirish uchun A nuqtada turib, V nuqtadagi vexaga qaraladi-da 
v
1
sanoq olinadi (67-rasm). Keyin V nuqtada turib, A dagi vexaga qaraladi va v
2
 sanoq 
olinadi. Agar asbob to`g`ri bo`lsa, bu sanoqlar teng bo`lishi kerak; bu sanoq 
vertikalburchak bo`ladi. Teng bo`lmasa, vertikal burchak  


bo`ladi                                (14) 
2
 
Nol diametr gorizontal bo`lmay, qiya bo`lsa va gorizontal chiziq bilan x burchak 
hosil qilsa, bu xato  
х 

2
 bo`ladi                               (15) 
2
 
Bu xato eklimetr yukini x qadar surish yo`li bilan tuzatiladi.  
  

Download 4,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish