“Сервис” илмий-амалий журнал

 
Аннотация: мақолада меҳмонхона хўжаликларида кадрлар менежментини 
такомиллаштиришда фактларга ва кўп фикрларга таяниб қарор қабул қилиш 
йўллари қараб чиқилган. Бунда фикрлар, гипотезалар ва фаразларга таянган ҳолда
турли қарашларни шакллантириб бошқарув қарорларини қабул қилиш йўллари 
кўрсатиб берилган. 
Калит сўзлар: меҳмонхона хўжалиги, менежмент, кадрлар менежменти, фикрлар, 
гипотезалар, фаразлар, самарали қарорлар, инновацион ёндашув, анъанавий 
ёндашув. 
 
Меҳмонхона хўжаликларида кадрлар менежментини ташкил қилиш ва 
такомиллаштиришда нима учун фактларга таяниш ва кўп фикрни ўртага 
ташлашга эришиш лозим, деган савол муҳим ҳисобланади. Қарорларни қабул 
қилишга асос бўлган жиҳатлар ҳам жуда кўп. Улар мазмуни жиҳатидан 3 та 
гуруҳга бўлинади. Буларга фактлар, гипотеза ва қарорлар ҳамда турли фикрлар 
киради. Келтирилган ҳар бир гуруҳни таҳлил қилиш асносида шуларни 
таъкидлаш жоизки, қарорларни қабул қилиш учун биринчи галда фактларга 
таянилади. Бу ҳолат реал воқеликни ифодалайди. Аммо ҳаётнинг шиддат билан 
ўзгариши, бир субъектнинг иккинчисига нисбатан технологик жиҳатдан фарқ 
қилиши бугунги фактнинг эртага тўғри келмаслигини, бир корхонадаги фактнинг 
бошқасидан фарқ қилишини таъминлайди. Бу эса ўз навбатида фактларни 
мантиқий таҳлил қилишни тақозо қилади.
Қарорлар қабул қилишда фактлар асосида турли фикрлар, гипотезалар ва 
фаразларга ҳам таянишга тўғри келади. Лекин шуни эътироф этиш керакки, 
фаразлар ва гипотезалар битта факт бўйича турлича бўлиши мумкин. Шу туфайли 
қарама-қарши фикрлар асосида уларни мувофиқлаштирган ҳолда қабул қилинган 
қарор ҳамиша самарали бўлади. Шу туфайли қарорларни қабул қилишда фақат 
фактларга таяниб қолмасдан гипотеза ва фаразларга ҳам таянилади. 
Аммо шуни эътироф этиш керакки, бугунги вазиятни кузатиб, хорижий 
тажрибаларни ўрганиб, мамлакатимизнинг истиқболидан келиб чиқиб 
ихтирочилар, олимлар ва тажрибали мутахассислар у ёки бу жараённи 
такомиллаштириш учун турли таклифларни берган бўлиши мумкин. Бундай 
таклифлар кўпинча илмий жиҳатдан асосланган бўлади. Шу туфайли қарорларни 
қабул қилишда берилган таклифларга ҳам таяниш уларнинг самарадорлигини 
таъминлаш имконини беради. 
Энди факт нималигига аҳамиятни бериш лозим бўлади. Факт – бу реал 
жараён бўлиб, ҳақиқий содир бўлган воқелик асосида пайдо бўлган ҳодисадир. 
Аммо факт содир бўлган ҳодиса. Келгусида айнан шу фактнинг содир бўлиши 
учун шундай шароит бўладими йўқми, бу номаълум. Чунки ўзгаришлар даврида 
яшаётганлигимиздан ҳам кўриниб турибдики, бугунги факт эртанги кунга тўғри 
келмаслиги табиий. 
Самарали қарорларни қабул қилишда бугунги факт мунозара предмети 
бўлиши мумкин. Аммо уни эртанги кун учун айнан қабул қилиш тараққиётни 
таъминламаслиги мумкин. Шунинг учун мунозара, мулоҳаза, гипотеза, фикрлар 
ва тафаккур маҳсули бўлган бошқа қарашларга таянилиши бежиз эмас.
Самарали қарорларни қабул қилишда бир қанча фикрлар тўпламини таш- 

---

“Сервис” илмий-амалий журнал
2018 йил 2-сон 
61
кил қилиш лозим. Уларда масаланинг ечими бўйича жуда кўп таклифлар ҳам 
жамланган ва мужассамлашган бўлади. Аммо битта қарорни бир вариантда қабул 
қилиш мумкин. Шу туфайли барча турли йўналишлардаги таклифлар ўрганилиши 
асосида уларнинг бир қанчасидан битта мақбул қарорни қабул қилиш мумкин. 
Қарор қабул қилишда албатта ғоялар ва таклифлар тўпламини ташкил 
қилиш лозим. Булардан танлаб олиш имконияти кўпаяди. Энг муҳими, бир киши 
ўйлаган нарсасини ҳамиша тўғри деб ҳисоблайди. Шу жараёнда бошқа 
фикрларнинг ташланиши ҳам унинг қарори ёки масалани ҳал қилиш йўли ҳали 
пишмаганлигига ҳам гувоҳ бўлиши мумкин. Шу тариқа одамларнинг тажрибаси 
ва малакаси ҳам ошиб бораверади. Бундай малакали кадрлар вақт ўтиши билан 
такомиллашиб боради ва самарали қарорларни қабул қилиш имконияти пайдо 
бўлади. Бу жараён хўжалик юритувчи субъектнинг, яъни меҳмонхоналарнинг ҳам 
самарадорлигини ошишига олиб келади. 
Жаҳон амалиётида самарали қарорларни қабул қилиш учун турли