Она тили 5 синф indd

69-dars. KO‘CHIRISH QOIDALARI
 
Bir 
hakimdan:
– Nima uchun ustozingni 
otangdan ham yaxshi ko‘rasan, – deb 
so‘rashdi.
– 
Ustoz abadiy tirikligimning sababchisi, otam esa o‘tkinchi 
hayotimning 
sababchisidir! – deb javob qildi u.
 Topshiriq. 
Matnni o‘qing, hikmatga diqqat qiling. 
2. Juft so‘zlar orasida -
u
, -
yu
 qo‘shimchasi  ishlatilsa, ular birinchi 
so‘zdan chiziqcha bilan ajratib yoziladi: oy-u quyosh, erta-yu kech.
3. So‘zning -
ma
, 
ba
- yordamida birlashgan qismlari chiziqcha bilan 
yoziladi: uyma-uy, dam-badam. Lekin so‘z tarkibida mustaqil ishlatil-
maydigan qism qatnashsa, qo‘shib yoziladi: ro‘baro, darbadar.
4. -
chi
, -
a
 (-
ya
), -
ku
, -
u
 (-
yu
), -
da
, -
e
 ,-
ey 
kabi so‘zga qo‘shimcha 
ma’no yuklovchi qo‘shimchalar chiziqcha bilan yoziladi. Ammo shun-
day mazmundagi -
mi
, -
oq
 (-
yoq
), -
ov
 (-
yov
), -
gina
 (-
kina
, -
qina
), -
ki
 
qo‘shimchalari o‘zidan oldin kelgan so‘zga qo‘shib yoziladi: sen-chi, 
keldi-da, ko‘rdingmi, ertagayoq.
5. Bilan va uchun so‘zlarining qisqargan -
la
 va -
chun
 shakli chiziq-
cha bilan yoziladi: onam-la, sen-chun.
http://eduportal.uz

---

109
ONA TILI 5-sinf
 
                                 
 248-mashq.
  Matnda  ajratilgan  so‘zlarni  izohlang  va  daftaringizga 
bo‘g‘inga ajratib ko‘chiring: ha-kim-dan – donishmand, faylasufdan.
 249-mashq. 
Bo‘g‘in  ko‘chirish  qoidalari  haqida  boshlang‘ich  sinf-
larda nimalarni o‘rgandingiz? Yodingizda borini aytib bering va bu qoi-
dalarning qanday ahamiyati borligi haqida fi krlashing.
 250-mashq.
 So‘zlarni bo‘g‘inlarga ajrating va daftaringizga ko‘chirib 
yozing. Qaysi so‘zlarda bo‘g‘in ko‘chirib bo‘lmaydi?
Ma’lumot, maxsus, ta’kidlamoq, tatbiq, ko‘ngilchan, singil, 
taassuf, taajjublanmoq, saodat, taxt, kelingiz, ingliz, gramm, 
fonogramma, tramvay, kitobxon, Navro‘z – 2021, 5-“A” sinf, 
jurnalist.
 251-mashq.