Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

55-bob.  M U KO FO TN I  O S H K O R A   V A ’D A   QILISH

Odatda  ishlarni  bajarish  va  xizmatlarni  ko'rsatish  turli  xildagi 

fuqarolik-huquqiy  shartnomalari  orqali  amalga  oshiriladi.  Lekin,  ba’zi 

hollarda  ko'zlangan  maqsadlarga  erishish  uchun  ishni  bajarishga 

ko'pchilikni jalb etishga va buning uchun mukofot berishga va’da beriladi. 

Mukofotni oshkora qilishning mohiyati O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik 

kodeksining  981-moddasida  o'z  ifodasini  topgan.  Unga  ko'ra,  e’londa 

ko'rsatilgan harakatni kim unda  belgilangan muddatda  bajarsa,  o'shanga 

pul  mukofoti  to'lash  yoki  boshqa  mukofotni  berish  (mukofotni  to'lash) 

to'g'risida  oshkora  e’lon  qilgan  shaxs  tegishli  harakatni  sodir  etgan  har 

qanday  shaxsga  va’da  qilingan  mukofotni  to'lashi  shart.

O'zining  huquqiy  tabiatiga  ko'ra,  mukofotni  oshkora  va’da  qilish 

shartli  xarakterga  ega  bo'lib,  bir  tomonlama  bitim  hisoblanadi.  Bunda 

bir  tomondagina  huquq  va majburiyatlar  bo'ladi.  Mukofot  va’da qilingan 

taqdirda  va’da  qilgan  shaxsda  uni  to'lash  majburiyati  bo'ladi.  Va’daga 

qiziqish  bildirgan  shaxsda  esa  na  huquq  na  majburiyat  paydo  bo'ladi. 

Unda  huquqlar  tegishli  e’londa  ko'rsatilgan  natijaga  erishgan  vaqtdan 

boshlab  vujudga  keladi.  Shu  paytdan  boshlab  va’da  qilgan  mukofotni 

to'lash  majburiyati  vujudga  keladi,  bunda  e’londa  ko'rsatilgan  harakat 

bajarilgani  haqida  va’da  beruvchi  xabardor  qilishi  kerak.  Va’da  aynan 

nomuayyan  shaxslar  doirasiga  qaratilgan  bo'lishi  lozim,  aks  holda 

munosabatlar  kelishilgan  hisoblanadi.  Va’da  turli  shaklda  ifodalanishi 

mumkin  (yozma,  og'zaki,  matbuot,  televidenie  orqali  va  hokazolar),  uy 

devorlari,  daraxtlar  va  hokazolarga  yopishtirilgan  e ’lonlar  Fuqarolik 

kodeksining 981-moddasida ko'rsatilgan majburiyatni vujudga keltirmaydi. 

Har qanday shaklda  ham  e’lon  nomuayyan shaxslar  uchun qulay  bo'lishi 

va zarurat tug'ilsa,  uni bergan shaxsdan tasdiqlatib olish  imkonini  berishi 

kerak.  Mukofotni  to'lash  majburiyati  mukofot  kim  tomonidan  va’da 

qilinganligi  aniqlangandan  keyin  amalga  oshirilishi  mumkin.

Bu  majburiyatlami  yuzaga keltirish  uchun mukofot  to'lash quyidagi 

belgilarga  ega  bo'lishi  kerak: