Axmedov bekzod

Havoning har xil haroratida tinch holatdagi va mushak ishidagi ter ajralish 

tezligi 

 

Sharoit  

Havo  harorati  (quruq 

termometr  bo’yicha) 

S 

Nisbiy namlik % 

Ter  ajralish  tezligi 

l/soat 

Tinch  holatda  (80 

kkal/soat) 

26,7 

43,3 

43,3 

43,3 

47 

30 

57 

84 

0,05 

0,42 

0,84 

1,38 

Ish 

vaqtida 

(350 

kkal/soat) 

26,7 

43,3 

43,3 

43,3 

30 

30 

46 

57 

0,45 

1,05 

1,60 

1,90 

 

Odam  organizmining  jismoniy  chidamliligi  yuqorida  bayon  etilgan 

jarayonlar  bilan,  ayniqsa  ishlayotgan  muskullarga  kislorod  etkazib  berilishi 

bilan  belgilanadi.  Ma`lumki,  optimal  sharoitda  jismoniy  ish  bajarilganda, 

organizmda  qon  oqimining  qayta  taqsimlanishi  yuzaga  keladi,  ya`ni  faol 

ishlayotgan muskullarning qon bilan ta`minlanishi ortadi. Shunday 

qilib, 

uzoq  davom  etadigan  shiddatli  jismoniy  ishlarni  bajarayotgan  muskullarga 

---

 

71 

keladigan  kislorod  miqdori  qon  oqimining  ortishi  bilan  ta`minlanadi. 

Muskullarga keladigan qon oqimini kamaytiradigan hamma omillar jismoniy 

chidamlilikka salbiy ta`sir etadi.  

Muskullarga  ozuqa  moddalari  borishini  shuningdek,  organizmdan 

ortiqcha  issiqliqning  yo’qolishini  chegaralaydi.  Yuqori  haroratli 

sharoitlarda  jismoniy  kuchlanish  chidamlilikka  salbiy  ta`sir  etadi,  shu 

bilan  birga,  organizmda  issiqlik  ko’p  miqdorda  to’planadi,  buning 

natijasida, 

sportchi 

salomatligini 

yqotishi 

mumkin. 

Masalan, 

marafonchilarda,  quyoshli  iliq  va  havo  yuqori  namlikda  bo’lgan  kunlari 

yugurish  davrining  oxirida  badan  haroratining  ko’tarilishi  kuzatiladi  (14-

rasm).  

 

 

 

14- rasm. Y uqori   haror at l i  (40

0

S ) va neyt ral  (20

0

S ) shar oi t l arda  o’ r t acha  i shl arni  

baj argan  7  t a j i smoni y  chi ni qmaga n   (uzl uksi z  chi zi q) v a 5 t a y ugur uvchi - st ayyor 

erkakl arda   (sht ri xl i  ch i zi q) rekt al  har orat ni n g  o’ rt acha  dal i l l ari  

 

 

---

 

72