Aleksandr Konstantinovich Glazunov

Asosiy asarlar ro’yxati 

 

Operalar:    “Esmeralda”,    “Rusalka”,(opera-  balet)“Vakx  tantanasi”, 

“Tosh mehmon”. 

Simfonik pyesalar: “Kazachok”, “Baba Yaga”,“Chuxon fantaziyasi”. 

100  ta  qo’shiq  va  romanslar  (Koltsov,  Kurochkin,  Pushkin,  Lermontov  va 

boshqa  shoirlar so’zlariga yozilgan). 

Vokal ansambllar. 

Fortepiano uchun pyesalar. 

 

XIX asrning 60-70 yillardagi rus musiqa madaniyati. 

 

    

1861-yilda dehqonlar ozodligi haqida reforma (islohot)  chiqarilgandan   

keyin  san’atning  barcha  turlari  tez  rivojlana  boshlaydi.  Adabiyot  sohasida  

Anton  Pavlovich  Chexov,  Lev  Nikolayevich  Tolstoy,  Fyodor  Mixaylovich 

Dostoyevskiy, 

Vladimir 

Galaktionovich 

Korolenko, 

va 

boshqalar. 

Musavvirlik  sohasida    Serov,  Kramskoy,  Shishkin,  Ayvazovskiy,  Repin, 

Surikov  kabilar  ijod  qilishadi.  Musiqa  san’atida  ham  ijrochilik  shakllanadi. 

---

 

25 

Pianist 

A.G.Rubinshteyn, 

violonchelist 

Davidov, 

skripkachi 

Auer, 

Venyavskiy,  musiqashunoslar  Serov,  Kyui  ,  Stasov  va  boshqalar  o’z 

maqolalari  bilan  chiqishadi.  Dirijorlardan  Napravnik,  A.G.  Rubinshteyn, 

M.A. Balakirev va boshqalar ishlaydi. 1859 – yil Peterburg  shahrida  Anton  

Grigoryevich    Rubinshteyn    Rus  musiqa  jamiyatini    tashkil  qiladi.  Bu 

jamoada  musiqa  sinflari  bor  edi.  Shu  sinflardan    keyinchalik    1862  yilda  

birinchi  rus  konservatoriyasi  tashkil  topadi.  Uning  asoschisi  va  birinchi 

direktori A.G.Rubinshteyn bo’lgan. 1860-yilda Moskva shahrida Rus musiqa 

jamiyati,  1866-    yilda  ikkinchi  rus  konservatoriyasi  ochildi.  Uning  asoschisi 

va rahbari Nikolay Grigoryevich  Rubinshteyn bo’ladi. 186- yillar oxiri- 70- 

yillar davomida Peterburg  shahrida Miliy Alekseyevich  Balakirev «Qudratli 

to’da» kompozitorlar yig’ilmasini tashkil qiladi. 

   Yig’ilmaga beshta kompozitor a’zo bo’lgan: 

1.  Miliy Alekseyevich Balakirev. 

2.  Sezar Antonovich Kyui. 

3.  Nikolay Andreyevich Rimskiy-Korsakov. 

4.  Modest Petrovich Musorgskiy. 

5.  Aleksandr Porfiryevich Borodin. 

Keyinchalik shu kompozitorlar o’z ijodiy yo’llarini topib 70- yillarda tarqalib 

ketgan. Sezar Kyui ko’proq musiqa tanqidchisi sifatida tanilgan. 

  Rimskiy- Korsakov va Musorgskiy opera  kompozitorlari bo’lgan. Rimskiy- 

Korsakov    ertaklarga  qiziqib,  aksariyat  operalarini    ertak  janrida  yaratgan.  « 

Oltin xo’roz», «Qor qiz», «O’lmas Kashey»,       «May kechasi», «Rojdestvo 

arafasidagi  tun».  Musorgskiy    yaratgan  operalardan  «Boris  Godunov», 

«Xovanshina», «Sorochin yoymasi» kabi operalari dunyo bo’yicha mashhur. 

   A.P. Borodin ko’proq afsonaviy mavzularga qiziqib, o’z ijodida rus botirlari 

obrazlarini  yoritadi.  «Knyaz  Igor»  operasi,  ikkita  kvartet,  16  ta  romans, 

«O’rta  Osiyoda»  nomli  bir  qismli    simfonik  manzarasi  kabi  taniqli  asarlari 

mavjud.  60  -  yillarda  Balakirev  «Bepul  musiqa  maktabi»ni  tashkil  etadi. 

Unda  musiqaga  qobiliyati  bor  bolalar  o’qishlari  mumkin  edi.  Shu  maktabda 

va rus musiqa jamiyatida simfonik orkestrlar mavjud bo’lgan. 

Rubinshteyn  va  Balakirev  o’zlari  dirijorlik  qilib,  kontsertlarini  tashkil  qilib 

chet  el  va  rus  kompozitorlari  asarlari  bilan  tanishtiradi.  Shu  yillarda  xalq 

ijodiga ham qiziqishi oshib, kompozitorlar xalq kuylarini  qayta ishlashar edi: 

M.A. Balakirevning ikkita to’plami  

1.  «O’ttizta rus xalq qo’shiqlari». 

2.  «Qirqta rus xalq qo’shiqlari». 

---

 

26 

N.A.Rimskiy-Korsakovning «Yuzta rus xalq qo’shiqlari», 

P.I.Chaykovskiyning «Ellikta rus xalq qo’shiqlari» mavjud. 

 

«Qudratli  to’daning»  asosiy  tamoyillari 

 

1.M.I.Glinka belgilab bergan yo’l bilan rivojlanib borish. 

2.Rus  xalq  qo’shig’i  imkoniyatlarini  tejab,  avaylab  foydalanish. 

Kompozitorlik ijodida qo’llash. 

3.Sharq  musiqasini,  shu  jumladan  O’rta  Osiyo,  Kavkaz  xalqlar  musiqasini 

o’rganib borish, arab musiqasi bilan qiziqish. 

4.Simfoniya, opera, romans kabi janrlarini yanada boyitib, rivojlantirish.