Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti «dasturiy injiniring» fakulteti

5-mavzu: 

Testlashni qaytarilishi. Test bajarilishini testlash muhitini sozlash. Test 

misollarini optimallashtirish. 

Reja: 

1. 

Testlashni qaytarilishi. 

2. 

Test bajarilishini testlash muhitini sozlash.  

3. 

Test misollarini optimallashtirish 

 

Oldingi  mavzularda  aytilganidek,  dasturiy  tizimni  testlash  bir  martalik  jarayon 

emas,  balki  tizimni  ishlab  chiqishning  hayotiy  tsiklidagi  aktiv,  doimiy  jarayondir.    Bu 

jarayon  mobaynida  tizim  yoki  xatolikni  tuzatish  natijasida  yoki  tizim  funktsionalligini 

kengaytirish  natijasida  o‟zgarib  turadi.  Bunday  hollarda  testlovchining  vazifasi  yangi 

yoki  to‟g‟rilangan  funktsionallik  yangi  xatolikni  chaqirmasligini,  agarda  xatolik  yuz 

bersa, uning paydo bo‟lish sabablarini aniqlashni ta‟kidlaydi. 

  Eng  oddiy,  ammo  o‟sha  vaqtda  foydali  yondashuv  bu  barcha  testlash  masalalarini  har 

bir  o‟zgartirish  bajarilgandan  so‟ng  bajarilishi  va  o‟zgartirishdan  oldingi  va  keyingi 

testlash natijalarini solishtirish hisoblanadi. 

Agar  testlash  natijalar  o‟zgartirilishga  qadar  yaxshi  bo‟lgan  bo‟lsa,  bundan  keyin 

testlashda  hosil  bo‟lgan  xatoliklar  oldingilarni  o‟zgartirishdan  so‟ng  paydo  bo‟lgan 

hisoblanadi. 

Umumiy holda testlashni qayta bajarish 3 holatdan birida bo‟lishi mumkin: 

  1.  Barcha  testlar  muvaffaqqiyatli  bajarildi.  Bunday  holda  testlangan  funktsiyalarda 

o‟zgarishlar  bo‟lmaydi,  ammo  tizimning  yangi  funktsiyalari  uchun  yangi  testlash 

masalasini ishlab chiqishni talab etadi. 

  2.  Testlash  qismi  oldin  muvaffaqqiyatli  bajarilgan,  lekin  salbiy  natijaga  olib  kelgan. 

Bunga esa quyidagilar sabab bo‟ladi: 

o 

Testlanayotgan 

tizimning 

aniq 

funktsionalligi 

o‟zgartirilganda  testlash 

masalasining natijasi talablarga mos kelmay qolishi; 

o 

Testlanayotgan  tizimning  aniq  bo‟lmagan  funtsionalligining  o‟zgartirilganda 

testlash masalasining natijasi talablardan ajralib qolishi; 

o 

Oldingi testlashda hisobga olinmagan qoldiq ma‟lumotlarning    ta‟sir ko‟rsatishi. 

---

3.  Testlash  bajarilishi  boshida  yoki  ma‟lum  bir  testlash  ishi  bajarilayotganda  halokatli 

yakunlanadi. Bu muammo teslash muhiti modellashtirilayotgan tizimning testlanayotgan 

qismining  tashqi  muhit  bilan  aloqasidan  kelib  chiqadi.  Bunday  o‟zgartirishlar  natijasida 

tashqi  interfeys  hamda  kiruvchi  va  chiquvchi  ma‟lumotlar  tarkibi  va  formati(hajmi) 

o‟zgarishi  mumkin.  Natijada  testlash  muhiti  testlash  infrastrukturasi  bajarilishi  uchun 

kerakli  ma‟lumotlar  bilan  ta‟minlashni  to‟xtatadi  va  testlash  jarayonini  to‟xtatishni 

keltirib  chiqaradi.  Masalan,  tizimga  kiritilgan  yangi  formatdagi  ma‟lumot  o‟qish 

jarayonida testlash muhiti to‟xtatishni (sboy) amalga oshiradi.  

Qaytariluvchi  testlarni  o‟z  ichiga  olgan  jarayon  regretsion  testlash  deb  ataladi. 

Regrestsion testlash quyidagi bosqichlardan iborat: 

  Tizimda o‟zgarishlarni tahlil qilish 

  Tizimni tekshirish uchun testlashni tanlash 

  Teslashning bajarilishi 

  Natijalarni tahlil qilish 

  Testlash  muhitini,  teslash  masalasini  yoki  tizim  xatoliklari  haqida  ishlab 

chiqaruvchilarning xabarlarini modifikatsiyalash(o‟zgartirish).   

SHunday qilib o‟zgartirishlar kiritilganda testlash qaytarilishining asosiy vazifalarni 

ko‟rib chiqamiz: 

  tizim funktsionalligini yoki tahlil holatini tekshiruvchi barcha testlarning to‟liq 

bajarilishini ta‟minlashga imkon berish; 

  testlanayotgan tizimni o‟zgartirilishida modifikattsiyani engillashtiruvchi 

metodikalarning ishlatilishida teslashni va testlash muhitini ishlab chiqish; 

  qoldiq ma‟lumotlar bo‟yicha o‟zaro ta‟sirini to‟liq o‟chiruvchi strukturada 

teslashni ishlab chiqish. 

 

Testlash qaytarilishining xulosasi teslovchi va ishlab chiqaruvchilarning tizim 

holati va tizimni ishlab chiqishda sodir bo‟lgan o‟zgarishlar aniqligi haqida 

aktual(haqiqiy) axborotning doimiy ta‟minoti hisoblanadi.