Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муаҳндислик-технология институти

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
суюлтирилган нефть газларини бозорда сотишнинг оддий маҳсулоти 
сифатида қўлланилади. 
Бу газлар бошқа енгил газлар билан биргаликда паст босимда тезкор 
буғланиш босқичида олиниш даврида чиқариб юборилада, платинли 
катализатор билан тўлдирилган ҳолда дистиллят сифатида реакторларга 
кириб келади. 
Каталитик 
риформинг 
маҳсулотида 
қатнашувчи 
СНГ 
бутансизлаштириш 
воситаси 
ѐрдамида 
(
5
С
) 
асосий 
риформинг 
маҳсулотларидан ажратилади. Крекингнинг иккиламчи реакцияси 
3
С
/
4
С
тўйинмаган углеводородларнинг бориш йўлида 2% миқдорда ҳосил бўлади, 
амалда ҳамма вақт тўлиқ меркаптансизлаштирилади. Олинган суюлтирилган 
нефть гази (СНГ) газнинг асосий оқими билан ‖нордон‖ газларни
меркаптансизлаштиргунча бирлаштиради. 
Баъзида 
бутан 
қўшимча 
фракциялаш 
колоннасига 
изобутанизаторсизлаштириш учун йўналтирилади, у ерда изобутанга 
(колоннанинг бошида) ва нормал бутанга (чўкма қисмида) ажралади, тоза 
кимѐвий кўп тармоқли маҳсулот сифатида фойдаланилади. 
Ҳозирги технологик жараѐнда СНГни олишда каталитик риформинг 
бирламчи масала ҳисобланади. Маълумки, катализаторларни қўллаш нормал 
парафинларни пропан ва бутанларга ажратишнинг танловчи таьсир 
этувчилари ҳисобланиб, изопарафин ва ароматик углеводородларга таъсир 
этмасдан қолдиради. 
Каталитик крекинг ҳар хил технологик жараѐнли нефтни қайта ишлаш 
заводларида дистиллятларни олиш оралиқларини қисқартириш ҳамда 
автомобил бензини ва тўйинмаган газларни чиқишини кучайтириш сифатида 
қўлланилади. Кремний-глинозем катализаторлари қатнашганда юқори 
ҳароратда ѐйилувчан оғир газойл ва парафин хом ашѐ олиш учун хизмат 
қилади. 

---