Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Ўқиш ва саводга тайёргарлик. Товушларни тўғри талаффуз этиш ва сўзнинг товуш 
таркиби ҳақидаги тасаввурларини аниқлаш ва шакллантириш. 
Унли ва ундош товушлар ҳақида тушунча бериш. 
Жарангли ва жарангсиз товушларни ажратишга ўргатиш асосида фонематик идрокни ва 
тасаввурни ривожлантириш. 
 Оддий таҳлил ва синтез қилиш кўникмаларини ривожлантириш: 
 
- гапни сўзларга бўлиш, сўзларни бўғинларга бўлиш; 
- маълум товушларнинг ўрнини аниқлаш (сўзнинг бошида, ўртасида ва охирида);
- сўзда товушлар кетма-кетлигини аниқлаш; 
- бўғинлардан сўзлар тузишга ўргатиш;
- сўзлар иштирокида гап тузиш; 
- товушларни эшитиб фарқлашга ўргатиш. 
Илмоқ, чизиқ, таёқча, гажак элементларини чизишга ўргатиш. 
Берилган товушни ҳарф белгиси билан таништириш. 
Кесма босма ҳарфлар ёрдамида товуш-ҳарф таҳлил ва синтези бўйича машқларни 
бажаришга ўргатиб бориш; 

---

111 
Кесма босма ҳарфлар билан ишлашда болаларга кесма ҳарфлардан бўғин туздириш ва
ўқитиш. Тузилган бўғинлардан ёки бўғинли карточкалардан сўз туздириш ва ўқитиш. Ўз 
исмини кесма босма ҳарфлардан туза олиш. Сўзнинг бўғин-товуш таҳлилини
ўтказиш.Бўғин ўқишда ундош товуш унли билан бирга бўғин ҳосил қилишини 
тушунтиришда давом этиш. Бунда болаларга ундош (D) товушини ичда сақлаб, кейин 
унлини (а)қўшиб бирга ўқиш лозимлигини амалий кўрсатиш. 
Кесма босма ҳарфлар ёрдамида бўғин ва сўзларни тузиш ва уларни бўғинлаб ўқишга
ўргатишда давом этиш. 
Намунадан турли сўзларни олиб ёзиш ва чизишга,
ўз исмини ва 2-3та сўзларни босма 
ҳарфларда мустақил равишда ёзишга ўргатиш.
Изоҳ: Тайёргарлик давридаги тушунчалар асосий даврда ҳам мустаҳкамланиб, 
чуқурлаштирилиб борилади. 
Ўқув йили охирида бола: 
- болалар она тилидаги ҳамма нутқ товушларини тўғри талаффуз қилишга; 
- нутқ товушлари ва сўзлар ўртасидаги фарқларни англаш; 
- йил давомида танишган сўзларини (касб-ҳунар,буюмларнинг сифати 
ва хоссалари, 
ўрни, кун қисмлари ва б.) ўз ўрнида фаол ишлатиш; 
- жавоб бераётганда, ҳикоя қилаётганда сўзларни грамматик жиҳатдан тўғри 
ўзлаштириш; 
- жумлаларни тўғри тузиш; 
- қисқа эртак ва ҳикояларни мустақил қайта ҳикоя қилишга; 
- ўйинчоқ,турли буюмлар ва воқеий (сюжетли) расмлар бўйича, мустақил ижодий
ҳикоялар тузиш; 
- болаларда асарда иштирок этаётган қаҳрамонларнинг руҳий кечинмаларини 
тушуниб, равон баён этиш, шеърий асарларни ёд олиш, ифодали ўқишга 
ўрганишлари лозим; 
- болалар бадиий асардаги маъно-ғояни мустақил тушуниб, ўзлари учун аниқ 
хулоса чиқариб олиш, шеърий асарларни ёд олиш, ифодали ўқиш малака 
кўникмаларига эга бўлишлари керак; 
- айрим адабий асарлардан лавҳалар саҳналаштиришга қатнашиш иштиёқлари 
уйғонади. 
- товушларни тўғри талаффуз этиш ва сўзнинг товуш таркиби ҳақидаги 
тасаввурларга эга бўлиши; 
- унли ва ундош товушларни фарқлай олиши; 
- жарангли ва жарангсиз товушларни ажрата олиши; 
- оддий таҳлил ва синтез қилиш кўникмаларини эгаллаши: 
- гапни сўзларга бўлиш, сўзларни бўғинларга бўлиш; 
- маълум товушларнинг ўрнини аниқлаш (сўзнинг бошида, ўртасида ва охирида); 
- сўзда товушлар кетма-кетлигини аниқлаш; 
- бўғинлардан сўзлар тузади; 
- сўзлар иштирокида гап тузади; 

---

112 
- товушларни эшитишда фарқлайди; 
- илмоқ, чизиқ,таёқча, гажак элементларини чиза олади; 
- берилган товушни босма шаклидаги ҳарф белгисини танийди; 
- кесма босма ҳарфлар ёрдамида товуш-ҳарф таҳлил ва синтези бўйича машқларни
бажара олади; 
- кесма босма ҳарфлардан бўғин тузади ва ўқий олади. Ўз исмини кесма босма
ҳарфлардан туза олади. 
-намунадан турли сўзларни олиб ёзади ва чизади, ўз исмини ва 2-3та сўзларни 
босма ҳарфларда мустақил равишда ёза олади. 
- кесма босма ҳарфлар билан ишлай олади: бўғин тузади ва ўқийди; 
- бўғинли карточкалардан бир нечта сўз тузади ва ўқийди; 
- сўзнинг бўғин-товуш таҳлилини билади.