Bolalar kasalliklari propedevtikasi

 

---

 
339 
BOLALARNI OVQAT INGRADIENTIGA BO‘LGAN TALABI. 
 
yoshi 
oqsil 
yog‗ 
uglevod 
energiya 
Xar bir kg ga gramm hisobida 
1 ½ - 3 
3,5-4,0 
3,5-4,0 
15-16 
460 kdj 
110 kkal/l 
4-6 
3,0-3,5 
3,0-3,5 
12-14 
377-398 
 90-95 
7-11 
2,5-3,0 
2,5-3,0 
10-12 
293-335 
70-8 
12-15 
2,0-2,5 
2,0-2,5 
7-8 
230-272 
55-65 
 
1-3 yoshgacha bolalar ratsionida hayvon oqsillari – 75%  
4-6 yoshgacha bolalar ratsionida hayvon oqsillari – 65 % 
7 va undan kattalar bolalar ratsionida hayvon oqsillari – 50 % tashqil qiladi 
Oqsil, yog‗ va uglevodlarni nisbati 1:1:4. Lekin bu ko‗rsatkichlar bolaning 
individual xususiyatlari va uning sog‗ligi holatiga qarab o‗zgaradi.  
Organizmni  rivojlanishi  uchun  oqsilning  miqdori  emas,  balki  uning  sifati 
ham  ahamiyatli.  Uning  biologik  qiymati  aminoqislotalar  kompleksi  bilan 
aniklanadi. Eng muhim aminoqislotalar (mg/kg hisobida) gistidin – 32, izoleysin – 
90, leysin – 150, lezin – 150, mitionin – 65-85, fenilalanin – 90, treonin – 60, valin 
–  93,  triptofan-22.  Bolaning  ozuqa  ratsionida  aminoqislotalar  absolyut  miqdori 
bilan  birga  ayrim  aminoqislotalarning  nisbati  ham  ahamiyatli.  Aniklanishicha, 
qabul  kilingan  aminoqislotalarning  40%  almashtirib  bo‗lmaydigan  aminoqislota 
hisobiga qondirilishi kerak. Hayot uchun kerak bo‗lagn aminoqislotalar – triptofan, 
lizin, metionin va sistin. Ularning nisbati o‗sish bosqichida 1:3:3 bo‗ladi. Go‗shtda, 
balikda,  yumshoq  pishloqda  oqsil  miqdori  20%,  qattiq  pishloqda  esa  25-30%. 
Kazeinda 85-95%, kuruk yog‗sizlantirilgan sutda 30 %, tvorogda 10%. 
Bola  ratsionida  yog‗  miqdori  katta  ahamiyatga  ega.  Shu  vaqtgacha  bolalar 
ratsionida ayniqsa, kichik yoshdagi bolalar uchun 70% hayvon yog‗i bo‗lish kerak 
deb  karalardi.  Lekin  oxirgi  yillarda  asosiy  dikkat  to‗yinmagan  kislotalarga 
karatilgan.  Asosan  to‗yinmagan  yog‗  kislotalari  tutuvchi  yog‗lar  oqsillarni  tejash 
vazifasini  bajaradi.  O‗simlik  yog‗i  bolalar  ovqatida  umumiy  yog‗  miqdorini  10-
15%  ni  tashqil  etishi  kerak.  Oqsil  va  yog‗larni  umumiy  miqdori  o‗rtacha  1:1  ga 
teng.  Ratsion  tuzishda  asosiy  dikkat  organizmning  sutkalik  energetik  talabi  60%, 
uglevodlar  hisobiga  qondiriladi.  Undan  tashqari  mineral  moddalarga  bo‗lgan 
extiyojini  ham  qondirishi  kerak.  Ozuqa  ingradientlarining  turli  tarkibi  bolalarni 
sutkalik  ratsionida  hisobga  olinadi.  Ayrim  oziq-ovqatlar  (non,  yog‗,  sut,  go‗sht, 
sabzavot,  shakar)  doimo  xar  kungi  ratsionga  kiritiladi,  boshqa  (smetana,  tvorog, 
balik) berilmaydi. 
Ovqatlantirishda quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak: 
Sekin  asta  turli  ozuqalarni  kiritish  va  ma‘lum  mikdorda  qo‗shib  borish 
kerak. 
Xar bir yangi ozuqa ona tomonidan beriladi. 
Xar kuni yangi bir taomni beriladi. 
Bolani bir xil idishda ovqatlantirish kerak. 
Yangi ovqatlar faqat sog‗ bo‗lganda berilishi kerak. 
Yangi ozuqalar asosan bolani qorni juda ochganda beriladi. 

---

 
340