Referat mavzu: Inson salomatligi va uning muhofazasi

 

Salomatlikning pozitiv holatini kanday o'lchash mumkin? 

Bizning  salomatlik  pozmtiv  holatini  o'lchash  kobiliyatimiz  hali 

rivojlanish  jarayonida.  Salomatlik  haligacha  ishonchli  ilmiy  bilimlar  bilan 

aniqlangan  kasallik  (kasallanish  darajasi)  va  erta  o'lim  (o'lim  darajasi)  ning 

an'anaviy  ko'rsatkachlariga  qarshi  o'lchov  bilan  o'lchanadi.  Ular,  aslida, 

salomatligimiz  darajasini  emas,  balki  bizda  uning  to'liqligini  o'lchaydilar. 

Kasallanish  va  erta  o'lim  bo'yicha  alohida  ma'lumotlar  jamiyat  salomatligi 

ko'rinishini  tasavvur  qilish  uchun  yig'iladi.  Ehtimol,  bundan  keyin  ham 

salomatlik  holati  darajasini  zaruriyat  bo'yicha  o'lchashning  bu  ko'rinishi  shu 

tarzda  kamroq  qo'llaniladi,  chunki  o'lchov  ma'lumotlari  bilan  mamlakat  ichki 

va mamlakatlararo taqqoslash o'tkaziladi. 

Agar bizga salomatlikni me'yor darajasida tutib turish va mustahkamlash 

uchun qanday sharoitlar, siyosat va ishtirok zarurligini tushunish lozim bo'lsa, 

salomatlikning  me'yor  darajasi  oqibatlarini  o'lchovga  olish  zarur  bo'ladi. 

Kasallanish  va  o'lim  darajasining  an'anaviy  epidemiologik  o'lchovlari 

salomatlikning  pozitiv  darajasi  o'lchovlari  salomatlik  oliy  subyektiv  tajriba 

ekanligini anglashga yordam berishi amrimahol va bunda odamlar hayoti turli 

o'lchovlarining birini boshqasidan ajratib bo'lmaydi. 

Salomatlik  darajasini  o'lchash  uchun  Antonovsky  bu  masalada  og'irlik 

markazini  siljitish  zarurligini  taklif  etadi.  Bu  sog'likni  saqlash  sohasi 

mutaxassislari  salomatlik  darajasini  o'lchash  jarayonidagi  yagona  kishilar 

emasligini bildiradi. Demak: «Biz salomatlik sirlari ustida ishlayotgan boshqa 

barcha kishilar bilan muloqotda bo'lishga chorlanganmiz». 

Nomutaxassislar  bilimlari  va  baholaridan  -iborat  salomatlik  pozitiv 

darajasining  qo'shimcha  ko'rsatkichlarini  ishlab  chiqishga  harakat  hali 

oxirlaganicha  yo'q.  «Salomatlik  barcha  uchun»  dasturining  «Salomatlik 

shaharlari»  va  «Salomatlik  jamoalari»  loyihalari  salomatlik  pozitiv 

darajasining  ko'rsatkichlarini  tushunishimizga  va  taraqkiy  ettirishimizga  o'z 

hissasini  ko'shadi.  Salomatlikning  pozitiv  darajasini  o'lchash  tizimini  ishlab 

---

chiqish  uchun  salomatlikka  nisbatan  tajribamizga  ta'sir  etuvchi  omillar 

to'g'risida aniq tasavvurga ega bo'lishimiz kerak.