Jahon tarixi

Urushning  davom  etishi.  «Varfolomey  tuni»dagi  qirg‘in 
mamlakatdagi  Diniy  urushga  chek  qo‘ymadi.  Urushning  da­
vom  etishi  muqarrar  edi.  Chunki gugenotlar  taqdirga  tan ber- 
madilar.  Ular  Fransiyani  bo‘lib  tashlashga  qaror  qildilar  va 
mamlakat  janubida  o‘z  davlatlarini  tuzdilar.  Bu  davlatni  qirol
25

---

xonadonining  qarindoshi,  gugenotlar  yetakchisi  Genrix  Bur- 
bon  (u  Genrix  Navarralik  deb  ham atalardi)  boshqardi.  Guge­
notlar  yaxshi  qurollangan  qo‘shin  tuzishdi.
Fransua  Gizning  o‘g‘li  Genrix  Giz  esa  qattiq  harbiy  inti- 
zom  o ‘rnatilgan  katolik  liga  tuzdi.  Katoliklar  fitna  tayyorlay 
boshladilar.  Unga  ko‘ra,  qirol  Genrix  III  olib  qochilar  va 
majburan  monax  qilinardi.  Taxtni  esa  Genrix  Giz  egallashi 
lozim  edi.  Biroq  qirol  Genrix  III  o‘ta ketgan  mutaassib  G en­
rix  Gizni  o‘ldirtirishga  muvaffaq  bo ‘ldi.
Katolik  cherkovi  Genrix  III  ning  bu  ishini  kechira  olmas 
edi.  0 ‘ldirilganlar «shahid bo ‘lgan  avliyolar»  deb  e’lon  qilindi. 
Katolik cherkovi dindorlarga qirol  sog‘lig‘i uchun duo  o‘qishni 
taqiqladi.  Ayni  paytda  barcha  fuqarolarning  Genrix  III  ga 
sodiqlik haqidagi qasamyodidan ozod qilinganligi e’lon qilindi.
1589-yilda  Genrix  III  katoliklar  tomonidan  o‘ldirilgach, 
qirol  xonadonining  qarindoshi,  gugenotlar  rahbari  Genrix 
Burbon  Genrix  IV  nomi  bilan  taxtni  egalladi.  U  katoliklikni 
qabul  qilmasdan  Parijga  borib  taxtga  o‘tira  olmasligini  yaxshi 
bilardi.  Shuning  uchun  ham  u  protestanlikdan  chiqib  ka­
toliklikni  qabul  qildi.  Genrix  IV  o‘zining  kuchi,  qobiliyati  va 
ta ’siridan  har  ikki  cherkov  qavmlarini  murosaga  keltirish 
yo‘lida  foydalandi.  U  katolik  amaldorlarni  ehsonga  ko‘mib 
tashladi.  Diniy  urushlarni  to ‘xtatish  va  mamlakat  yaxlitligiga 
erishish  uchun  1598-yilda  «Nant  edikti»ni  imzoladi.
Ediktda  katoliklik  davlat  dini  deb  e’lon  qilingan  bo‘lsa-da, 
gugenotlar  quvg‘in  qilinmaydigan  bo ‘ldi.  Mamlakatda  diniy 
murosasozlikka  erishildi.