N sh. Abdullayev, M. Z. Komilov, Q. X. Majidov, D. S. Murodov

Uzum to‘ppasi va urug‘ining kimyoviy tarkibi
Birikmalar guruhi
To‘ppa
Urug‘
Lipidalar
5,5–9,0
15–20
Oqsil (Nx6,25)
7,5
10–14
Kletchatka
7,0
35–45
Kullar
1,5
1,0–3,5
Oshlovchi moddalar
–
5–7
Suv
50 gacha
9–20
To‘ppadan olingan moy yuqori kislotaligi, sovunlanmay-
digan lipidlari va juda to‘q rangi bilan farq qiladi. U faqat texnik 
maqsadlar uchun ishlatiladi. 
Ozuqaviy maqsadlar uchun yaroqli yuqori sifatli moy vino za-
vodlarida to‘ppadan ajratib olingan uzum urug‘larini qayta ish-
lashda olinadi. Buning uchun to‘ppa quritilib po‘st va boshqa 
moddalardan urug‘i ajratib olinadi.
1.4.  Sabzabot va poliz ekinlarining urug‘lari
Tomat (pomidor) urug‘lari. Pomidordan pomidor sharba-
ti, sous, tomat-pure va tomat-pasta ishlab chiqarishda chiqindi 
sifatida urug‘, po‘stloq va meva etidan iborat to‘ppa hosil bo‘ladi. 
Pomidorning turli xillarida 0,5% dan 8,0% gacha urug‘ bo‘ladi. 
Yangi olingan to‘ppa tarkibida katta miqdorda namlik mavjud. 
Bunday to‘ppani juda qisqa vaqt saqlash urug‘lardagi moyning 
keskin yomonlashuviga olib keladi. 
Urug‘lar to‘ppani quritib va maydalab ajratib olinadi. Pomidor 
urug‘larining kimyoviy tarkibi: suv 7–8%; lipidlar 25–35%; oqsil 
(Nx6,25) 25–30%; kelchatka 16–25%; kul 2,4–3,0% dan tashkil 
topgan.
Tomat urug‘lari tekis oval shaklga ega bo‘lib, qalin qobiqqa 
ega. Urug‘larning uzunligi 3 mm, kengligi 2 mm, qalinligi 
 
1,5 mm. Urug‘larning absolut massasi 1,0–3,5 g. 
Pamidor urug‘idan olingan moy ozuqaviy va texnik maqsad-
lar uchun ishlatiladi. Moysizlantirilgan urug‘lar chorva mollariga 
ozuqa sifatida beriladi. 

---

48