N sh. Abdullayev, M. Z. Komilov, Q. X. Majidov, D. S. Murodov

Moyli palmaning kimyoviy tarkibi, % hisobida
Urug‘ va uning 
qismlari
Moyliligi
Oqsil
Kletchatka
Kuldorligi
Mevasi 
mag‘zida
46,0—66,5
 
Yadrosi 
qobig‘ida
1,51–2,17
2,93–3,68
67,90–75,33
1,17–-2,57
Yadrosida
45,4–53,6
7,90–8,79
5,44–6,53
1,51–1,86
Palma moyi asosan to‘yingan yog‘ kislotalaridan tashkil top-
gan, shu sababdan ham u qattiq konsistensiyaga ega. Qattiq kon-
sistensiyaga ega bo‘lganligi uchun margarin va atir sovun mah-
sulotlariga qo‘shib ularni suyuqlanish harorati oshiriladi. Palma 
moyi 19–24°C da ham qattiq bo‘ladi.
Zaytun (maslinika yoki olivka). Maslina yoki zaytun darax-
ti (Olea europaea) subtropik iqlimli mamlakatlarda tarqalgan. Bu 

---

38
bo‘yi 4–12 m li doimiy yashil daraxt yoki buta. Mevasi shar-
simon yoki tuxumsimon shaklda, uzunligi 20–40 mm, qa-
lin to‘qimalardan tashkil topgan yupqa po‘stloq bilan qoplan-
gan. Po‘stloq ostida seret va seryog‘ mag‘iz va mag‘iz ichida bitta 
urug‘li danak joylashgan. Mevaning og‘irligi 20–30 g, danagini 
o‘rab turuvchi go‘shtsimon qavat, meva massasining 75–80% ini, 
urug‘ni o‘rab turuvchi qattiq qobiq danak og‘irligining 80% ini 
tashkil etadi.
Yetilgan mevalar naviga qarab qora, binafsha rang, qizil va 
oq bo‘lishi mumkin. Ko‘pchilik zaytun mevalaridan zaytun moyi  
olish mumkin. Zaytun mevasining mag‘zida 76% gacha va danak 
urug‘i mag‘zida 13% gacha moy bor. Zaytun mevalarining kim-
yoviy tarkibi jadvalda keltirilgan.
17-jadval