Ma’ruza matnlari

 
Mustaqil o‘qish uchun 
PIYOLA 
Oldimizdagi piyolani kuzataylik. U go‘yoki nutqiy hodisa. U o‘ziga xos UMISning voqelanishi.  
Aslida har  qanday AHVO faqat o‘z UMISining voqelanishidan iborat bo‘lmaydi. Unda har xil 
boshqa  UMISlarning  tajallilari  ham  aks  etadi.  Masalan,  Men  o‘qiyman  jumlasini  olaylik.  U  nutqiy 
hodisa – gap. Unda gap UMISI voqelanishi bilan birga boshqa UMISlar ham tajallilangan. Masalan, 
fonetik  UMIS,  leksik  UMIS,  morfologik  UMIS  va  h.  Bular  lisoniy  UMISlar  zarralari.  Unda  yana 
nolisoniy UMISlar ham bor. Masalan, so‘zlovchi, tinglovchi, nutq vaziyati, muhiti va h. 
Yana  piyolaga  qaytamiz.  Piyolada  ham  faqat  piyolaga  xos  UMIS  tajallisi  bilan  birga  boshqa 
UMISlar zarralari ham mavjud.   
Narsaning  o‘ziga  xos  sof  UMISini  aniqlash  uchun  boshqa  UMIS  zarralarini  aqliy  yo‘l  bilan 
piyola AHVOsidan soqit qilish kerak.   
Piyolada qum, rang, harorat, qum zarralarini birlashtiruvchi modda va h. UMISlar mavjud. 
Xullas, Siz piyoladagi o‘z va o‘zga UMIS tajallilarini farqlab, ajrata olsangiz, nutqdagi tegishli 
AHVOlar zamiridagi UMISlarni aqliy yo‘l bilan tiklay olasiz.  
Marhamat, o‘zingizni sinab ko‘ring.