zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi



Download 10,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet118/266
Sana31.12.2021
Hajmi10,34 Mb.
#249805
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   266
Bog'liq
021futbolnazariyasivauslubiyatipdf

5.1. Kuchni tarbiyalash
Insonning  kuchi  mushaklar  kuchi  orqali  tashqi  qarshiliklami 
yengishi yoki ularga qarshi tura olishida aniqlanadi.
141


Futbolchi  o’z  vazni  va  to’p  og’iriigi  bilan  ish  tutadi.  Boshqacha 
qilib aytganda,  u, asosan, gavdasi va to’pning inersiyasini bartaraf qilish 
uchun  o’z  kuchidan  foydalanadi.  Harakatning  boshlanishi,  uni 
tezlashtirish,  to’xtatish,  harakatning  yo’nalishini  o’zgartirish,  sakrash, 
to’pga zarba berish - mana shu aytib o’tilganlar futbolchilaming kuchini 
namoyon  qiladigan  sifatlardir.  Ko’rinib  turganidek,  hamma  holatlarda 
dinamik  xarakterga egadir.  Shunday  qilib,  o’yin  faoliyatining xarakteri 
o’yinda  namoyon  qilinadigan  kuchning  rivojlanish  darajasi  va 
xususiyatlarini  belgilaydi.  Ko’p  yillik  tadqiqotlar  yengib  o’tiladigan 
qarshiliklaming  miqdori  qanchalik  kam  bo’lsa  va  mushaklaming 
qisqarish  tezligi  qancha  ko’p  bo’lsa,  maksimal  kuch  kattaligining 
qiymati shuncha kam bo’lishini ko’rsatmoqda.
Futbolchiga  muayyan  miqdordagi  kuch  zamr  bo’ladi  va  u  bu 
kuchdan  qandaydir  qisqa  vaqt  ichida  foydalanishi  kerak.  Mazkur  kuch 
"dinamik kuchdir".
Kuchning  darajasini  ikki  omil:  mushakning  ko’ndalang  kesimini 
kattala-shtirish  va  nerv-mushak  boshqariluvini  yaxshilash  hisobiga 
oshirish mumkin ekanligi ma’lum.
Shu  pozisiyadan turib  futbolchilarda kuchni oshirishning maqsadga 
muvo-fiqligini  ko’rib chihamiz.  Hamma mushaklar morfologik jihatdan 
qaraganda, bir qator bog’lamlardan tuzilgan koplekslardan iborat bo’lib, 
ulaming  har  biri juda  ko’p  tolalardan  tarkib  topgan.  Har  bir  tola  nerv 
simtasi  - akson shoxchasi bilan bog’langan bo’lib, bu harakat birligini 
tashkil  qiladi.  Ana  shu  morfologik  xususiyati  tufayli  mushaklar  but- 
butun  holda  ham,  alohida  tomirlar  guruhi  holida  ham  qisqara  oladi. 
Mushaklar  but-butun  holda  qisqarmay,  balki  bir  nechtagina  harakat 
birligi  hisobiga  qisqara  olishi  harakatlami  koordinasiya  qilishda 
mushaklar  tizimining  muhim  xususiyati  hisoblanadi.  Mushaklararo  va 
mushaklaming  ichki  koordinasiyasini  futbolchi  qanchalik  differensial 
olib borsa, o’z gavdasi va to’pni shunchalik yaxshi boshqara oladi.
Aytaylik,  biz  kuchimizni  mushakning  kndalang  kesimini 
kattalashtirishga 
yo’na!tirilgan 
maxsus 
mashqlar 
yordamida 
rivojlantirishni  moMjalladik.  Bunday  holda  maksimal  vaznning  kamida 
60-70%  miqdorida  og’ir  snaryadlami  ko’tarishdan  foydalanish  kerak. 
OgMrliklami  ko’tarishni  2-6  oy  mobaynida  haftasiga  4-5  marta  bir 
yarim-ikki soatdan mashq qilish lozim.
Futbol  amaliyotida, 
odatda,  maksimum 
vaznning  40-50% 
miqdoridagi  shtanga  va  shu  singari  asboblar  yordamida  kuchni 
tarbiyalash  1-1,5  oy  davom  ettiriladiki,  bu  amalda  kuchni  oshirmay,
142


mushaklararo  koordinasiyaning  yomonlashishiga  olib  keladi.  To’g’ri, 
bunday  trenirovkada  absolyut  kuch  oshadi,  ammo  u  ba’zi  salbiy 
oqibatlarga ham olib keladi. Birinchidan, futbolchilaming o’z vazni ortib 
ketadi, 
bu 
esa 
yaxshi 
ko’rsatkich 
sanalmaydi. 
Ikkinchidan, 
mushaklaming  ichki  va  o’zaro  koordinasiyasi  yomonlashadi.  Og’irlik 
snaryadlari  bilan  mashqlar  bajarish  jarayonida  mushaklaming  o’zida 

Download 10,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish