Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
94 
O‘zbek oilalari tarixan katta yoshdagilarga nisbatan xushmuomalalik va 
hurmatni, bu so‘zga sodiqlikni, mehmondo‘stlikni, do‘stlikni qadrlash kabi xislatlarni 
rivojlantiradilar. Mazkur holatlar, ayniqsa, A. Qodiriyning “O‘tkan kunlar” va 
“Mehrobdan chayon” asarlarida oilada xushmuomalalik va odob-axloq qoidalariga rioya 
qilish boshqa sohalarga qaraganda muhim ahamiyatga ega ekanligi o`z aksini topgan. 
Mazkur asarlardan shu narsani xulosa sifatida qayd etish mumkinki, o‘zbek oilalarida 
oilada odob-axloq qoidalarining bolalarga yetkazilishida ta’lim tizimi katta o‘rin tutadi. 
Ota-onalarning bolalarga ta’siri kattayoshgacha, juda ko‘p davr mobaynida davom 
etishi mumkin. Bu ta’sir bolani mehnatsevarlikka, halollikka, xushmuomalalikka va 
boshqa ijobiy xislatlarning shakllanishiga yo‘naltirilsa, ota-onalar va bolalar o‘rtasidagi 
ma’naviy aloqa hayot davomida to‘xtamaydi. Xulq-atvor madaniyati nafaqat jamoada 
ma’lum bir aloqa darajasini ta’minlabgina qolmay, balki tegishli tarbiya bilan birga, 
odamda unga bo‘lgan ijobiy moyilliklarning maksimal darajalarini anglash uchun 
doimi yehtiyojni keltirib chiqaradi. 
Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, boy ilmiy-madaniy merosimiz, qadimiy 
urf-odat hamda anʼanalarimizdan ayonki, har qanday zamon va makonda ham oila biz 
uchun muqaddas qadriyatsanalgan. Binobarin, tarbiyaviy, maʼnaviy-maʼrifiy, ruhiy-
axloqiy, iqtisodiy-huquqiy munosabatlarga asoslangan ijtimoiy birlik hisoblanmish oila 
qanchalik mustahkam boʻlsa, jamiyat ham shunchalik barqaror taraqqiy etishini 
ajdodlarimiz juda yaxshi anglashgan. 
Fоydalanilganadabiyotlar 
1. Наливкин В.П., Наливкина М.В. Очерк быта женщины оседлого 
туземного населения Ферганы. - Казань: Типография императорского 
университета, 1886. - 244 с. 
2. Арифханова З.Х., Зунунова Г.Ш. Обрядово-ритуальная жизнь узбеков 
Ташкента в условиях независимости. - Ташкент, 2006. - 94 с. 
3. Абу Али Ибн Сина. Канон врачебной науки. - Ташкент: Фан, 1994.