Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
89 
- иштирокчилар томонидан фаол жалб қилинганликни; 
- ички мативация 
- тадбирлар иштирокчилар томонидан эркин танланади; 
- иштирокчилар 
томонидан шахсан йўналтирилган ёки биргаликда 
йўналтирилган бўлиши мумкин; 
- эътибор мақсадга (маҳсулот) эмас, балки воситаларга (жараёнга) қаратилади. 
Ўйинлар болаларнинг музокара қилиш, ҳиссий мувозанатни тиклаш, 
низоларни ҳал қилиш ва қарор қабул қилиш қобилиятини ривожлантиришга 
ёрдам беради. Болалар ўйин ва ўйин-кулгиларда иштирок этиб, амалий 
кўникмаларни эгаллайди; атрофдаги оламни ўрганади ва англайди; янги ғоялар, 
роллар ва тажрибани синовдан ўтказишади ҳамда ўз ижтимоий мавқеини 
тушинади. 
Жисмоний жиҳатдан ўйин болаларга майда ва йирик маторикани 
ривожлантириш ҳамда жисмоний малака ва мушакларни бошқаришни машқ 
қилиш ва такомиллаштириш имконини беради. Мунтазам жисмоний фаолият 
болага саломатлик, овқатланиш ва фаровонликка соғлом муносабатда бўлишга 
ёрдам беради. 
Когнитив муносабатда ўйин хотира, тасаввур, концентрация ва
ижодкорликни рағбатлантиради, ғоялар ва саволларни ўрганиш ва муаммоларни 
башорат қилиш ва ҳал қилиш имконини беради. 
Билиш фаолияти жараёнида боланинг кўргазмали ва мантиқий тафаккури, 
ихтиёрий англаш диққати, хотири, ижодий тасаввурнинг ривожланиши содир 
бўлади. Билиш фаолияти ўйин фаолиятининг ажралмас қисми вазифасини 
бажаради. Ўйин давомида боланинг маънавий ва жисмоний кучи, унинг диққати, 
хотираси, тасаввури, интизоми, чаққонлиги ривожланади, янги билим ва 
кўникмалари эгалланади ва ўзлаштирилади. Бундан ташқари, ўйин мактабгача ёш 
даврига хос бўлган ижтимоий тажрибани ўзлаштиришнинг ўзига хос усулидир. 
Лингвистик жиҳатдан ўйин оғизаки ва новербал мулоқот малакаларини 
ривожлантиришга ёрдам бериб, тил ёрдамида ўз тажрибалариниҳис қилиб дунёни 
тушуниши кенгаяди.