Eʼlon qilinguncha davom etdi

---

Zaydiylar

Zaydiylar — shialikda vujudga kelgan firqa tarafdorlari, 8-asr oʻrtalarida paydo boʻlgan. Arab

xalifaligida ziddiyatlar keskinlashib, zodagonlar oʻrtasidagi kurash kuchaygan, umaviylar

hokimiyati inqirozga uchragan davrda vujudga kelgan. Firqa shialarning 5-imomi Muhammad

al-Bokirning ukasi Zayd ibn Ali nomi bilan atalgan. Mu-hammad al-Bokirning sustligidan

norozi boʻlgan shialarning ichidan Zayd oʻz tarafdorlarini toʻplab, umaviylar hokimiyatiga

qarshi 739 y.da isyon koʻtardi. Zayd 740 y. xalifa Hishom (724—743) qoʻshinlari bilan boʻlgan

jangda halok boʻldi. Uning tarafdorlari keyin ham oliy hokimiyatni Ali avlo-diga berishni talab

qilib, xalifalar hokimiyatiga qarshi koʻp marta isyon koʻtardilar.

864 y.da 3. qoʻzgʻoloni Shim. Eronda gʻalaba qilib, mustaqil davlat vujudga keldi. Tabariston,

Daylom, Gilon viloyatlarini oʻz ichiga olgan bu mus-taqil davlatdagi 3. imomlari 300 y.cha

hukmronlik qilganlar. 901 y.da 3. Yamanda ham hokimiyatni qoʻlga kiritib, mustaqil davlat

tuzdilar. Yamanda 3. hukmronligi 1972 y. 26 sent. inqilobigacha, yaʼni Yaman respublika deb

eʼlon qilinguncha davom etdi.

3. Zaydni soʻnggi 5-imom x.isoblab, undan keyingi shia imomlarini tan olmaydilar. Ular oʻz

aqidalari va marosimlari jihatidan shialar va sunniylar oʻrtasida turib, har ikkala oqimga

nisbatan murosasozlik yoʻlini tutadilar. 3. yashiringan imom Mahdiyga ishonmasliklari, Alidan

ilgarigi uch xalifa (Abu Bakr, Umar, Us-mon)ni laʼnatlamasliklari, taqiyya prinsipini va mutʼa

(yoki siygʻa) nikohini inkor etishlari bilan shialardan, avliyolar va mozorlarga sigʻinishni hamda

darvishlik va zohidlikni inkor etishlari bilan sunniylardan ajralib turadilar. Oʻz aqidalarida

moʻʼtaziliylardan iroda erkinligi va Kurʼonni Alloh yaratganligini, xorijiylarlzm esa diniy eʼtiqodni

amaliy faoliyat bilan mustahkamlash qoidasini qabul qilib olganlar. Hozirgi Yaman aholisining

yarmidan koʻprogʻi 3. firqasiga mansub. 3. Saudiya Arabistonida, Pokiston va b. davlatlarda

ham bor.

[1]

Manbalar

---

  Soʻnggi tahrir 2 yillar avval IluvatarBot tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

1. 

OʻzME

. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

 

Ushbu maqola 

chaladir

. Siz uni 

boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Zayd

iylar&action=edit)

 

Vikipediyaga

 yordam berishingiz mumkin. 

Bu andozani 

aniqrogʻiga

 almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Zaydiylar&oldid=2053725

" 

dan olindi