O'rta asr arab adabiyoti

O'rta asr arab adabiyoti

Nigora Dushaboyeva
Fozilbek Fayzullayev
Baxturazov Saidaziz
Shodiyeva Marjona

Al-Axtal (640–710) tag‘lib nomli nasroniy qabiladan kelib chiqqan. Umaviylar hamda Muhammad salaflarining avlodlari o‘rtasida yuzaga kelgan kurashda shoir hukmron sulola tarafini egalladi (tag‘lib qabilasi umaviylar bilan ittifoqdosh bo‘lgan). Shoir umaviylarning Qays aylan qabilasiga qarshi urushida katta rol o‘ynadi. Ushbu qabila boshida xalifalik taxti uchun da’vogar Ibn az-Zubayr turardi.Shu bois ham xalifa Abdulmalik shoirga «Umaviylar shoiri» maqomini berdi. Al-Axtal o‘z madhiyalarida umaviylar hokimiyatining qonuniyligini isbotlashga har tomonlama uringan. U xalifalik taxti umaviylarga Ali tarafdorlari ustidan g‘alabani hadya qilgan Allohning o‘zi tomonidan yuborilganligini ta’kidlagan, xalifa va uning atrofidagilarni sharaflagan, umaviylarning dushmanlari – Ali tarafdorlari, al-Zubayra urug‘i, Qaysiylar qabilasi kabilarning ustidan kulgan.

Al-Axtal (640–710) tag‘lib nomli nasroniy qabiladan kelib chiqqan. Umaviylar hamda Muhammad salaflarining avlodlari o‘rtasida yuzaga kelgan kurashda shoir hukmron sulola tarafini egalladi (tag‘lib qabilasi umaviylar bilan ittifoqdosh bo‘lgan). Shoir umaviylarning Qays aylan qabilasiga qarshi urushida katta rol o‘ynadi. Ushbu qabila boshida xalifalik taxti uchun da’vogar Ibn az-Zubayr turardi.Shu bois ham xalifa Abdulmalik shoirga «Umaviylar shoiri» maqomini berdi. Al-Axtal o‘z madhiyalarida umaviylar hokimiyatining qonuniyligini isbotlashga har tomonlama uringan. U xalifalik taxti umaviylarga Ali tarafdorlari ustidan g‘alabani hadya qilgan Allohning o‘zi tomonidan yuborilganligini ta’kidlagan, xalifa va uning atrofidagilarni sharaflagan, umaviylarning dushmanlari – Ali tarafdorlari, al-Zubayra urug‘i, Qaysiylar qabilasi kabilarning ustidan kulgan.

Umaviylar sulolasining vakillari uning qasidalarida vazmin va qat’iyatli, sahiy va muloyim so‘zlovchi hukmdorlar, islom dinining ashaddiy kurashchilari va Allohning sodiq bandalari sifatida ifodalangan. Saroy shoirining umaviylarning islom yo‘lidagi yaxshiliklarini ta’kidlashi tabiiy bo‘lgan. Biroq bu shoirning islomga zarda bilan hujum qilishiga xalal bermagan.