Ўзбекистон Республикаси олий

Йиллик аккумуляциялаш иссиқ пайтларда қуёш энергиясини тўплаб совуқ пайтларда, 
муддатли аккумуляциялаш- кузда (3 ой давомида) қуёш энергиясини тўплаб, қишда (3 ой 
давомида) фойдаланишдан иборат. 
Суткали аккумуляциялашда –қиш ва баҳор ойларида кундузи қурилма ичига ўтган қуёш 
энергиясининг бир қисмини тўплаб кечаси қуёш ботгандан сўнг фойдаланилади.  
Даврий аккумуляциялашда 3-4 кун давомида қуёш энергиясини тўплаб, кечаси ва 
булутли кунларда ундан фойдаланиш, ташқи ҳаво температураси кўтарилганда эса аккумуляторни 
ажратиш ва зарур бўлганда яна қўшиш керак. 
Қуёш иситиш системаларида асосан икки хил аккумулятордан фойдаланилади: 1) ўзига 
иссиқликни қабул қилиб олувчи – иссиқлик сиғимли аккумуляторлар, 2) кимёвий (изотермик) 
аккумуляторлар. Иссиқлик сиғимли аккумуляторларда иссиқлик тўловчи модда сифатида 
тупроқ, қайроқ тош, ғишт, сув, бетон, қум кабилар ишлатилади. 
Келажакда, қуёш энергиясини аккумуляциялашнинг яна бир қулай усули уни маълум бир 
баландликка жойлаштирилган махсус сув ҳавзаларида тўплашдан иборат. Бунинг учун қуёш 
электростанцияси ишлаб чиққан энергиянинг бир қисми ҳисобида махсус насослар ёрдамида сув 
пастки ҳавзадан юкоридаги ҳавзага ташланади. Натижада сувнинг потенциал энергияси ошади. 
Кечаси, юкори ҳавзадан сув электрогенераторга уланган турбиналар оркали яна пастки ҳавзага 

---

қуйилади, генератор электр токи ишлаб чиқара бошлайди.
Тажрибадан маълум бўлишича, гелиоиссиқхона ва гелиоқуритгич жанубга қаратилган 
тиниқ юзалари бир қават шиша ёки полиэтилен плёнка бўлса, қурилма тезда совуб колади. Шунинг 
учун бундай гелиоқурилмаларнинг шимол томони бир неча қатламдан иборат иссиқлик химояси 
қатламдан, жанубга қаратилган тиниқ юзалари эса бир-биридан 5-10 см ҳаво зазордаги икки қават 
шиша ёки полиэтилен плёнкали қатламдан тайёрланади. 
Гелиоиссиқхона – қуритгичладан йўқотиладиган жами иссиқли миқдори қуйидагича ифодаланади: 
ƩQ