Б. С. Мусаев а г р о к и м

усулида текширилаётган элемент атомлари томонидан 
ташқи ёруғлик спектр линияларининг ютиладиган мик­
дори ётади.
Спектрал тақлилда ёруғлик манбаи сифатида Узга­
рувчан ёки ўзгармас токнинг электр ёйи хизмат қилади. 
Бошқа усуллар каби спектрал тах^ил усули ҳам бирин­
чи навбатда 
сезги рли к, а н и қ л и к , у й ғу н л и к
ва 
м а ҳ с у л д о р - 
л и қ
каби талабларга жавоб бериш и лозим.
М иқдорий спектрал таэушл нисбий усул бўлиб, унда 
биронта модданинг номаълум концентрацияси эталон 
намуналар концентрацияси билан таққослаш асосида 
аниқланади. Лекин тупроқ ва усимлик намуналари билан 
ишлаганда эталон танлаш бир мунча қийинчиликларни 
келтириб чиқаради. Айниқса, тупроқ таҳлилида эталон 
сифатида таркиби тупроқнинг «ўртача» таркибига яқин 
келадиган сунъий аралашмалардан фойдаланилади. Бу 
тадбир ҳамма вақт ҳам талабга жавоб беравермайди.
С п ек т р о гр а ф и к т аҳлил
одатда спектрограф деб ном- 
ланадиган аппаратда амалга оширилади, қайсики спектр- 
ларни суратга туширади.
А т о м -а б со р б ц и я у с у л и д а
ишлатиладиган аналитик 
жиҳозлар қуйидаги асосий қисмлардан иборат бўлади: 
ёруғлик манбаи, ютиш ячейкаси, оптик мослама, қабул-

---

рўйхат мосламаси. Ҳозирги кунда турли-туман абсорб­
ция спектрофотометрлари ишлаб чиқарилмоқца, улар­
нинг айримлари эм иссион алангали фотометрияда ҳам 
кулланилиши мумкин.
Агрокимё ва тупроқшуносликда спектрал таҳлил 
қўлланилади, лекин ҳозирча унинг имкониятларидан 
унумли фойдаланилмаяпти.