Қадимги юнон-рим тарихи

 
Rimda  agrar  masala. Tiberiy  va Gay Grakxlar tavsifi 
Plutarx.  Tiberiy Grakx 
II…   Bu  yoshlar birdek  dovyurak, tiyilgan,  beg`araz, chiroyli so`zli olijanob, o`z harakatlari  
va  bosqaruv ishlarida to`la  ochiqlikda har  xilliklarni  ko`rsatdilar,  boshlanishda menimcha  aytish  
ortiqchalik  qilmaydi.  Birinchidan Tiberiyda  yuz  ifodasi, qarashlar  va  imo- ishoralar,  yumshoq  
va  bosiqlik, Gayda  esa keskin  va  qizg`in edi, Tiberiy nutq  bilan  chiqqanda bir joyda  kamtarona  
turar    edi,    Gay    esa    rimliklarni    ichida    birinchi    bo`lib    notiqlik  balandligida    yurib  turadigan, 
afinalik  kleon kabi  yelkasidan togani yulib  tashlaydigan bo`ldi… 
Yana  Gay dahshatli va ehtiros  bilan yondirib  gapirar  edi, Tiberiyni  nutqi  yoqimli eshitilib,  
rahmdillikka  yengil  chaqirar  edi. Nihoyat  Tiberiyda bo`g`in sof  va qunt  bilan  ishlov  berilgan  
edi,  Gayda esa o`ziga  tortadigan hashamatli edi,  turmush  tarzida ham  ular  shunday  ajralib turar  
edilar: Tiberiy  oddiy va kamtarin  yashadi,  Gay esa  boshqalar bilan  qiyoslaganda,  sabr- qanoatli,  
qattiq intizomli  ko`rinar  edi, akasini  yonida  esa  yengil tabiatli, isrofgar  edi … 
Nutqlardagi o`xshamaslik  axloqiy farqlarga mos edi,  biri  muruvvatli va yumshoq,  boshqasi  
tikanli  va    shunday    badjaxl  ediki    ko`pincha    nutq  so`zlash    davomida  o`z    ustidan    hokimiyatni  
yo`qotib, g`azabga  minib, qichqirishni  boshlab haqoratlarni  yog`dirib, oxir  oqibatda chalkashar  
va    jim    bo`lib    qolar  edi.  Ofatdan    qutilish    uchun  u  zehni  o`tkir    qul  Litsiniyning  xizmatidan 
foydalandi.  Musiqa  o`qituvchisi  ishlatadigan    asbobni  qo`liga    olib,  Litsiniy  hamma  vaqt,  qachon 
Gay  so`zga  chiqsa  uni  orqasida  turar  edi  va  u  ovozini  ko`tarib,  jahli  chiqishga  tayyor  turganini 
ko`rib  tinch  va  mayin  tovushni  olar  edi,  unga  javob  qaytarib,  Gay    kuchi  va  hissiyoti  va  ovozini 
pasatirar, o`ziga kelib tinchlanar edi. 
 
III.  Aka-ukalar  o`rtasidagi  farqlar  ana  shunday  edi,  raqib  oldidagi  jasoratga,  qo`l 
ostidagilarga  adolat,  xizmatga  uchlik,  huzurlanishda  mo`tadillik…  ular  bir  qadar    ham 
uzoqlashmadilar.  Tiberiy  to`qqiz  yosh  katta  edi,  shuning  uchun  ular  davlat  xizmatiga  alohida-
alohida  chiqdilar,  bu  ularni  kuchiga  katta  zarar  keltirdi,  chunki  turli  vaqtda  ularni  har  biri  o`z 
cho`qqisiga  chiqdi,  ular  o`z  kuchlarini  birlashtira  olmadilar,    bunday  birgalikdagi  kuch  ulkan  va  
yengib bo`lmaydigan bo`lar edi. 
Хрестоматия по истории  древнего мира. М., 1991. 230-231 стр