Science and education scientific publishing center virtualconferences. Press international conference science and

Калит сўзлар: қишлоқ хўжалиги, хавф, хавфларнинг таснифланиши, қишлоқ хўжалиги 
корхоналари, хавфларнинг юзага келиш сабаблари, хавфларни бошқариш.
Ҳозирги шароитда қишлоқ хўжалиги соҳасидаги институционал ўзгаришлар ва бу 
соҳанинг замон билан ҳамнафаслигини таъминлаш, асосий қишлоқ хўжалиги товарлари иш-
лаб чиқарувчилари томонидан етиштирилаётган маҳсулотларнинг жаҳон бозоридан муносиб 
ўрин эгаллашига ҳамда озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашга қаратилган чора-тадбирлар 
изчиллик билан амалга оширилмоқда
1
.
Шундай қилиб, қишлоқ хўжалигига хос бўлгна хавф-хатарларни тўғри бошқаришда уларни 
таснифлаш услубиётини доимий равишда такомиллаштириб бориш лозим.
Таҳлил этилаётган муаммолар турли олимлар асарларида ёритилган, жумладан, А.А.Быков.
(2006), Y.Xenidis (2005), D.Acemoglu ва C.P.Kindleberger (2020), Г.В.Чернова ва А.А. Кудрявцев 
(2003), Б.Н. Порфирьев (1988), А.А.Быков ва Н.В.Мурзин (1997), Ю.Ю.Гришина (2006), 
Э.В.Пешина ва Р.Р.Садыков (2012), С.М.Васин ва В.С.Шутов (2010), А.А. Титович (2011), 
А.С.Шапкин ва В.А.Шапкин (2012), К.В.Балдин ва С.Н. Воробьев (2012), Я.Д.Вишняков ва 
Н.Н.Радаев (2008), В.Н.Минат (2006), Л.Н. Тэпман (2002) ишларида қишлоқ хўжалигида 
рискларни таснифлаш, унинг методологияси, хавфларнинг гуруҳланиши, уларга таъсир қилувчи 
омиллар, шунингдек рисклар бўйича турли мамлакатлар тажрибалари таҳлил қилинган.
Қишлоқ хўжалиги соҳаси энг хавфли соҳалардан бири ҳисобланади, шу сабабли қишлоқ 
хўжалиги корхоналарининг иқтисодий фаолияти доимо хавф остидадир. Одатда, қишлоқ 
тадбиркорлари хавфли вазиятларда қарор қабул қилишдан ўзларини олиб қочадилар, юқори 
даромад олиш мумкин бўлган ҳоллар бундан мустасно. Ҳаммага маълумки, юқори даромад 
тўғридан-тўғри юқори хавф даражаси билан боғлиқдир. Шу сабабли, хавфли, аммо юқори 
фойда келтирадиган вазиятларни бошқаришга талаб ошиб боради
2
. 
Агросаноат мажмуи ва умуман миллий иқтисодиётга хавфларнинг таъсир даражаси, 
айниқса жаҳон миқёсида юз бераётган салбий тенденциялар туфайли келиб чиққан инқироз 
шароитида муҳимдир. 2008-2010 йилларда юз берган иқтисодий инқироз оқибатлари ҳали ҳам 
давом этаётган бир пайтда агросаноат мажмуасининг хавфларини қайтадан кўриб чиқишни 
долзарб масалага айлантирди
3
.
Юқорида келтирилган адабиётлар таҳлили натижасида қишлоқ хўжалигида хавфларни 
таснифлаш бўйича ягона ёндашув йўқлиги маълум бўлди. Бу эса бизга уларни (вужудга 
келиши, пайдо бўлиши, иқтисодий, ижтимоий, сиёсий, ҳуқуқий, тормоқ ва соҳа, қишлоқ 
1
Мирзиёев Ш.М. 2017-йил шиддатли ислоҳотлар йили. Т.: “Ўзбекистон”, 2018, - 70 б.
2
Гришина Ю.Ю. Управление рисками на уровне сельскохозяйственных предприятий. Автореферат на 
соискание ученой степени кандидата экономических наук. ВОРОНЕЖ - 2006 г. – С. 24.
3
Пешина Э.В., Садыков Р.Р. О классификации рисков в агропромышленном комплексе. ЭКОНОМИКА 
РЕГИОНА № 2/2012. – С. 244-247.

---

30