Microsoft Word Moliyaviy hisob

Korrespondentsiya 
schyoti 
  
Operatsiyalar mazmuni 
Jami so’m 
D-t K-t 
1 2 
3 
4 
5 
  
Haqi to’langan schyotlar bo’yicha 
realizatsiya qilin ishi 
  
  
  
1 
Sotilgan TMZlarning haqiqiy qiymati 
summasiga 
9000 9010 1010 
1a 
Bir vaqtning o’zida QQS summasiga 
1800  
 6410 
2 
QQS ni qo’shganda (20%) ni schyot 
xaridorlari tomonidan to’langan. 
1 - vaziyat (8000 so’m x 1,2) kassaga nakd 
to’langan 
2 - vaziyat (9000 so’m x 1,2) hisob-kitob 
schyoti 
3 - vaziyat (9500so’m x 1,2) barter buyicha 
4 - vaziyat (11000 so’m x 1,2) oldin 
to’langan avans to’lovlari schyotiga 
  
9600 
10800
14300
13200
  
5010 
5110 
6010 
61 
  
9010 
9010 
9010 
9010 
3 
QQS (20 foiz) byudjetga to’langan. 
1 - vaziyat (9600 so’m - 8000 so’m) 
2 - vaziyat (10800 so’m - 9000 so’m) 
3 - vaziyat (11400 so’m - 9500 so’m) 
4 - vaziyat (13200 so’m - 11000 so’m) 
  
1600 
1800 
1900 
2200 
  
9010 
9010 
9010 
9010 
  
6410 
6410 
6410 
6410 
4 
Realizatsiyadan olingan moliyaviy natija 
hisobdan uchiriladi. 
1 - vaziyat {10600 so’m – (9000 so’m + 
1600)} zararlar 
2 - vaziyat {10800 so’m – (9000 so’m + 
1800 so’m)} 
3 - vaziyat {11400 so’m – (9000 so’m + 
1900 so’m)} foyda. 
4 - vaziyat {13200 so’m – (9000 so’m + 
2200 so’m)} foyda. 
  
1000 
- 
500 
2000 
  
9900 
- 
9010 
9010 
  
9010 
- 
9900 
9900 
 
 
 
88

---

Materiallarni bozor narxidan past narxda sotganda shuni esda tutish kerakki, ko’shilgan 
qiymat soligi va balans foyda soligini solish uchun bitim hamma holatlarda ham bozor 
narxidagi tushumdan (13200 so’m) kelib chiqqan xolda baholanadi. 
Basharti TMZlar jismoniy shaxslar (shu jumladan, mexnat jamoasi a’zolari) tomonidan 
bozor narxidan past narxda (1,2,3- holatlarda bo’lganidek)sotiladigan bo’lsa, u xolda bozor 
narxi bilan sotilish narxi o’rtasidagi farq jismoniy shaxsning daromadi deb hisoblanadi va 
unga daromad soligi solinadi. 
Tabiiy ofatlar okibatida yukotilgan TMZlarni hisobdan chiqarish. 
Agar TMZlar tabiiy ofatlar natijasida yo’kotilgan (buzilgan) bo’lsa, bunday holda ular 
moliyaviy rezerv hisobidan ( schyot debeti, 1010 schyot krediti), undagi mavjud mablaglar 
doirasida hisobdan chiqariladi, qolgan summa esa sotishdan tashkari tafolatlar (zararlar) ga 
(9900 debeti, 1010 schyot krediti) kiritiladi. 
Mol etkazib beruvchilardan sotib olingan ishlab chiqarish zahiralari bo’yicha hisob-
kitob hujjatlarida qo’shilgan qiymat soligi (QQS) alohida ko’rsatiladi. QQS O’zbekiston 
Respublikasi Soliq amaliyotida 1992 yil boshidan joriy etilgan bulib, "Tovarlar, ishlar va 
xizmatlar sotilishi jarayonida yangidan vujudga kelgan qiymatdan kelib chikib, Soliq 
to’lovchi sof daromadining bir qismini byudjet daromadiga olish shakli" dan iboratdir. 
Ushbu Soliq u joriy etilguniga kadar amal kilgan savdo soligiga eng yakin bo’lgan egri 
Soliqdir. 
Sotib olingan TMZlar bo’yicha qo’shilgan qiymat solig’i summasi buxgalteriya 
schyotlarida qo’yidagicha aks ettiriladi. 
Materiallar hisobdan chiqarilganda, ya’ni ishlab chiqarishga sarflanganda, chetga 
sotilganda va holatlarda quyidagicha buxgalteriya povodkalari rasmiylashtiriladi. 
Ishlatilmay qolgan va ishlatilagn TMZlarga to’g’ri keladigan QQS ning summasini 
aniqlash uchun TMZlar bo’yicha Soliqning o’rtacha foizi hisoblab topiladi va ishlatilmay 
qolgan hamda sarflangan TMZlar zahiralari summasiga ko’paytiriladi. Materiallar bo’yicha 
qo’shilgan qiymat soligining o’rtacha foizi quyidagicha aniqlanadi: 
 
Oy boshiga kolgan 
TMZlarga to’g’ri 
keladigan QQS 
+ 
Oy davomida kelib 
tushgan TMZ 
bo’yicha QQS 
O’rtacha foiz = 
Oy koldigi kelib tushgan TMZ
Oy boshiga TMZ
koldigi qiymati 
+ 
bo’yicha QQS 
 
89

---